|
CHÚ THÍCH:
Cao Biền là tác giả có nhiều “duyên nợ” với Việt Nam (thời thuộc Đường
c̣n gọi là Giao châu). Sử chép:
Tháng 7 năm
865, Cao Biền lănh chức An Nam đô hộ Tổng quản
chiêu thảo sứ mang năm ngh́n quân sang Giao châu
đánh tan cuộc xâm lăng của quân Nam Chiếu (một
bộ tộc hiếu chiến, lập quốc ở
miền Vân Nam, nhiều lần xâm lược Giao châu).
Sau chiến thắng, Giao châu đổi tên Tĩnh Hải
và Cao Biền làm Tiết độ sứ (tức Toàn
quyền). Ông tiến hành mấy công cuộc xuất sắc:
1/ Đắp rộng thành Đại La - 2/ Lập sổ
bộ điền thổ - 3/Cải tạo ḍng chảy
giao thông (dùng chất nổ phá ghềnh thác trở ngại).
Dân ta có cụm
thành ngữ “lẩy bẩy như Cao Biền dậy
non” để gọi những người quá suy
nhược, đi đứng không vững là dựa
vào truyền thuyết: Cao Biền có pháp thuật “rải đậu thành binh”
nhưng quá nóng ḷng nên kết
quả đầu tiên là mớ “đậu” ấy run lẩy
bẩy không “thành binh” được. Tương truyền
Cao Biền có kế hoạch xử lư núi Tản Viên của
Sơn Tinh để yểm vượng khí nhưng thất
bại (thơ Cao Bá Quát Vịnh Tản Viên sơn: Đường Ư đảm
hàn Cao thúc thủ / Vua Đường Ư tông (860-873) lạnh
mật, Cao Biền bó tay)
Vua Đường
Hi Tông (874-888) thấy Cao Biền thật ḷng “chí công vô
tư” nên cử cháu nội ông là Cao Tầm sang nối
giữ chức Tĩnh hải Tiết độ sứ
để duy tŕ kế hoạch của ông.
|
