*唐詩越譯* 八陣圖 BÁT TRẬN ĐỒ

別房太尉墓 BIỆT PHÒNG THÁI ÚY MỘ

* 真心英雄 *

NGUYÊN TÁC:

PHIÊN ÂM HÁN VIỆT:

BÁT TRẬN ĐỒ

Đỗ Phủ

Công cái tam phân quốc,

Danh thành Bát trận đồ.

Giang lưu thạch bất chuyển,

Di hận thất thôn Ngô.

DỊCH THƠ:

TRẬN ĐỒ TÁM CỬA¹

Công chia ba chân vạc,²

Danh lập Bát trận đồ.

Sông chảy³ đá không chuyển,

Để lại hờn đánh Ngô.

Thái Trọng Lai 太重来 dịch

Đà Nẵng, Việt Nam, Cuối Năm 2010

CHÚ THÍCH:

Trận đồ tám cửa: trận đồ do Khổng Minh bố trí cạnh bờ sông, ngăn chặn lính thuỷ đánh bộ của Đông Ngô vào thời Tam quốc.

Binh pháp thời xưa có hình thức bố trí chận địch khá rắc rối, tướng tấn công đọc được cách bố trí ấy thì mới giành được phần thắng hay tránh được thất bại.

Theo truyện Tam Quốc Diễn Nghĩa của La Quán Trung thì khi người em kết nghĩa của Lưu Bị là Quan Vũ trấn giữ Kinh Châu bị quân Đông Ngô giết, Lưu Bị liền đem đại bính đánh báo thù, tướng Lục Tốn của quân Đông Ngô đánh tan đại quân của Lưu Bị, Khổng Minh trả thù cho Lưu Bị bằng việc bày Bát trận đồ. Quả nhiên, Lục Tốn mắc mưu khi đánh giá trận đồ chỉ là những đám đá vô tri nên chỉ mang theo toán tuỳ tòng tiến sâu vào trận. Bỗng nhiên lốc xoáy nổi tên, cuốn đá bay vun vút thật nguy hiểm, đoàn người ấy càng chạy càng không tìm được đường thoát. Bỗng trong cảnh mờ mịt ấy hiện ra một ông già tiên phong đạo cốt nắm tay dắt Lục Tốn thoát khỏi trận đồ. Ông ta bảo cho Lục Tốn biết tên trận đồ ấy và xưng tên là Hoàng Thừa Ngạn, bố vợ của Khổng Minh, được con rể dặn dò cách cứu người từ khi trận đồ vừa bố trí xong.

Đỗ Phủ nhấn mạnh Công và Danh của Khổng Minh vẫn còn mãi đồng thời mối hận thù ấy cũng vẫn còn mãi trong nỗi ngậm ngùi khi sức người không vượt nổi số trời.

2. Ba chân vạc: khi nhà Hán suy tàn, Đổng Trác rồi Tào Tháo lộng quyền nhưng không giành nổi đất nước. Các lãnh chúa địa phương lần lượt nổi lên trong thế dằng co, Khổng Minh hướng họ chia nhau cát cứ thành ba nước kiềm chế nhau để nhân dân ổn định làm ăn.

3. Sông chảy: nghĩa gần: dòng sông cứ chảy nhưng đá trên trận đồ không sạt lở theo, vẫn tồn tại tại hàng nghìn năm.

- Nghĩa xa: thời gian qua đi nhưng công danh Khổng Minh vẫn còn nêu mãi.

NGUYÊN TÁC:

PHIÊN ÂM HÁN VIỆT:

BIỆT PHÒNG THÁI UÝ MỘ

Đỗ Phủ

Tha hương phục hành dịch,

Trú mã biệt cô phần.

Cận lệ vô càn thổ,

Đê không hữu đoạn vân.

Đối kỳ bồi Tạ phó,

Bả kiếm mích Từ quân.

Duy kiến lâm hoa lạc,

Oanh đề tống khách văn.

DỊCH THƠ:

TỪ BIỆT MỘ THÁI UÝ HỌ PHONG¹

Tha hương kèm nhiệm vụ,

Dừng ngựa biệt mộ ông.

Đất trước mộ ướt đẫm,²

Trời mây vài mớ bông.³

Đấu cờ hầu Tạ phó,⁴

Cầm kiếm tìm Từ quân.⁵

Chỉ thấy hoa rừng rụng,

Tiếng oanh tiễn khách xong.

Thái Trọng Lai 太重来 dịch

Đà Nẵng, Việt Nam, Cuối Năm 2010

CHÚ THÍCH:

1. Thái uý họ Phòng: tức Phòng Quản, không rõ giữ chức gì rồi bị biếm (tức giáng chức đi xa) làm Thứ sử Phần châu rồi Tấn châu, đến khi gọi về làm Hình bộ Thượng thư thì dọc đường bị ốm, chết âm thầm trong một phòng dành cho sư sãi ở Lạn châu, được truy tặng chức Thái uý (tương đương Bộ trưởng Quốc phòng ngày nay).

2. Ướt đẫm: ngụ ý thấm nước mắt.

3. Mớ bông: biểu tượng liên tưởng đường công danh của họ Phòng.

4. Tạ phó: tức Tạ An, danh nhân đời Tấn, nổi tiếng mê đánh cờ, giỏi việc nước, được truy tặng chức Thái phó.

5. Từ quân: Đời Xuân Thu, công tử Quý Trát công du nước Tấn, hành trình ngang qua nước Từ, vua nước Từ (Từ quân) bày tiệc chiêu đãi trọng hậu. Để tỏ lòng cảm kích, Quý Trát hứa lúc về sẽ tặng Từ quân thanh bảo kiếm của mình. Khi quay về, Từ quân qua đời, Quý Trát đến mộ viếng rồi treo thanh bảo kiếm của mình ở đấy. Điển tích này nhằm ca ngợi nhân cách Phòng Quản.

*** 投稿電郵請寄 ***

Bài vở & hình ảnh xin gởi về Ban Phụ Trách KHAIMINH.ORG

VanNgheGiaiTri@KhaiMinh.org