LỊCH SỬ TRƯỜNG KHẢI MINH & HỘI QUÁN NGƯỜI HOA

NHA TRANG

 

 

 

 

 

 

 

1. KHẢI MINH

 

1.1. Tên Gọi

 

·       Năm 1933: Thành lập Trường Trung Hoa Công lập Hoa kiều Nha Trang (số 12 đường Miếu Bà)

·       Năm 1939: Đổi tên là Trường Công lập Hoa kiều Nha Trang

·       Năm 1960: Đổi tên là Trường Khải Minh Nha Trang

·       Năm 1966: Đổi tên là Trường Trung học Khải Minh

·       Năm 1975: Đổi tên là Trường phổ thông cấp 1-2 Khải Minh

·       Năm 1978: Đổi tên là Trường phổ thông cấp 1-2 Vạn Thạnh (năm 1976 trường bị quốc lập hóa)

·       Năm 2003: Thành lập Cơ sở Hoa văn Nha Trang (tại số 31A Nguyễn Bỉnh Khiêm)

·       Năm 2006: Đổi tên là Cơ sở Hoa văn Khải Minh Nha Trang

·       Năm 2019: Đổi tên Trung tâm Hoa văn Khải Minh Nha Trang

 

1.2. Đổng Sự Trưởng (Người Phụ Trách) Trường Khải Minh

 

·       Năm 1933: Người sáng lập Trường Trung Hoa Công lập Hoa kiều Nha Trang - Trần Xương Sâm

·       Khóa I (1939-1940) Phan Tiên Cẩm

·       Khóa II (1941-1943) Lư Long Tùng

·       Khóa III (1943-1945) Lưu Thống Kết

·       Khóa IV (1945-1946) Đặng Lập

·       Khóa V (1947-1950) Lư Nghiệp Sanh

·       Khóa VI (1950-1952) Hàn Lan Đ́nh

·       Khóa VII- XIII (1953-1969) Lư Nghiệp Sanh

·       Khóa XIV (1970-1975) Đổng sự trưởng: Lư Nghiệp Sanh; Phó Đổng sự trưởng Tôn Dật Dân

·       Năm 1975-1982: Dương Vận phụ trách Trưởng Ban Bảo trợ nhà trường

·       Năm 1982-2000: Vương Vinh phụ trách giữ giấy tờ nhà trường

·       Năm 2000-2011: Vương Vĩnh Liên phụ trách, Vương Vĩnh Hiệp Trưởng Ban bảo trợ Cơ sở Hoa văn Khải Minh

·       Năm 2011-2016: La Hy Tinh phụ trách, Vương Vĩnh Hiệp Trưởng Ban bảo trợ Cơ sở Hoa văn KM

·       Năm 2016-2021: Trịnh Sênh Long phụ trách, Vương Vĩnh Hiệp Chủ nhiệm Trung tâm Hoa văn KM

 

1.3. Tên Sở Hữu Và Xây Dựng

 

·       Năm 1933, Đổng sự hội xây dựng Trường Trung Hoa Công lập Hoa kiều Nha Trang, hội trường và lớp học là dăy nhà tường gạch mái ngói.

·       Năm 1955, ông Lư Nghiệp Sanh, Đổng sử trưởng Trường Công lập Hoa kiều Nha Trang (tức Trường Trung Học Khải Minh sau này) kêu gọi quyên góp đập bỏ căn nhà tường gạch mái ngói có bên hông hướng về đường Quốc lộ 1 (nay là đường 2/4), và xây nhà 2 tầng kiên cố, vừa làm lễ đường (hội trường), vừa làm pḥng giáo vụ và pḥng họp (gọi là Trung Hoa hội quán). Đồng thời xây thêm 2 tầng nhà ở cho giáo viên, lúc này tên trường từ năm 1939 đổi lại là Trường Công lập Hoa kiều Nha Trang.

·       Năm 1968, Đổng sự hội Trường Trung học Khải Minh đứng ra kêu gọi quyên góp xây trường mới 4 tầng gồm 2 dăy với kinh phí hơn 30 triệu đồng. Giấy phép số 9717/HC ngày 30/08/1968 do Trung tá Lê Khánh, Tỉnh trưởng tỉnh Khánh Ḥa kư chấp thuận đơn xin phép quyên tiền để xây cất trường học gởi ông Chủ tịch Ban quản trị Trường Khải Minh Nha Trang.

·       Ngày 02/02/1969, Trung tá Lê Khánh, Tỉnh trưởng tỉnh Khánh Ḥa kư giấy phép xây cất số 6549/HCKT cấp cho ông Chủ tịch Ban quản trị Trường Tư thục Khải Minh Nha Trang.

·       Ngày 18/06/1971, Đổng sự hội Trường Trung học Khải Minh Khóa XIV khánh thành nhà trường mới và lập bia đá ghi danh công đức những người đă đóng góp xây dựng Trường Khải Minh. Người đứng đầu đóng góp tiền của là ông Diệp Năng Quần (tiệm Quang Hoa), tiếp theo là Hội Đồng hương Phúc Kiến Nha Trang, ông Lư Nghiệp Sanh (Lư Sanh Kư), ông Lâm Thiệu Phương (tiệm Mỹ Tân), ông Vân Xương Quư (nhà hàng Dân Thiên), ông Diệp Năng Hạc (tiệm Tân Hoa), ông Tôn Dật Dân (Hiệu thuốc bắc Dân Khang), ông Phan Giai Kư (tiệm Phan Giai Kư), ông Vương Hải (Đông Á Hăng) ... Lúc này học sinh của trường đạt đến con số 1200 học sinh.

·       Sau khi xây xong trường mới 4 tầng 2 dăy, nhà 2 tầng cũ tầng trệt dùng làm pḥng giáo vụ, trên lầu làm pḥng làm việc và pḥng họp của Đổng sự hội, trưng bày các cup và kỷ niệm chương của Trường và Hội Thể dục Kiều Thanh, và có treo bảng Trung Hoa hội quán. Theo sắc lệnh số 133-NV ngày 10/06/1960 của chính quyền Ngô Đ́nh Diệm, cấm các tổ chức hoạt động và sử dụng tên Trung Hoa hội quán, và cấm trường học mang tên Trung Hoa trên khắp miền Nam (lư do năm 1960, trường phải đổi tên là Khải Minh).

·       Sau ngày 02/04/1975, Trường Trung học Khải Minh dưới sự quản lư của chính quyền địa phương. Ngày 4/11/1976, trường bị quốc lập hóa, và tháng 11/1978, trường bị đổi tên và không c̣n thuộc sở hữu của Trường Khải Minh.

·       Từ năm 1993 – 2002, ông Vương Vinh và sau đó là ông Vương Vĩnh Liên cùng với 4 bang người Hoa ở Nha Trang, sau một thời gian dài kiên tŕ làm việc và liên hệ, ngày 23/09/2002 đă được UBND tỉnh Khánh Ḥa giao nhà 31A đường Nguyễn Bỉnh Khiêm cho người Hoa Nha Trang, nhằm đổi lấy pḥng nghị sự ở tầng trên cùa nhà 2 tầng trong khuôn viên trường Khải Minh trước đây.

·       Sau một thời gian hoạt động dạy tiếng Hoa, nhà tường gạch mái ngói 31A Nguyễn Bỉnh Khiêm xuống cấp nghiêm trọng. Ngày 18/03/2018, khởi công xây dựng trụ sở Hội quán người Hoa Nha Trang và Trung tâm Hoa văn Khải Minh với kinh phí xây dựng và trang thiết bị là 4,3 tỷ đồng do ông Trịnh Sênh Long, Hội trưởng Hội quán người Hoa, đứng ra kêu gọi đóng góp.

·       Ngày 10/03/2019, khánh thành trụ sở Hội quán người Hoa và Trung tâm Hoa văn Khải Minh Nha Trang, và lập bia đá vinh danh những tổ chức và cá nhân đă nhiệt tâm đóng góp. Đứng đầu danh sách đóng góp từ Sài G̣n là Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Thiên Hậu cung Xóm Chiếu, Tuệ Thành hội quán, Hải Nam hội quán, Nghĩa An hội quán; đứng đầu danh sách đóng góp ở Nha Trang là Miếu Quan Đế Quảng Đông, Ban trị sự Hội quán Quảng Đông, Nhà Hàng Hoa Nhân, ông Trịnh Sênh Long, ông Vương Vĩnh Hiệp; đứng đầu danh sách đóng góp ở hải ngoại là ông Tạ Minh Huy (Đài Loan), Thương hội Trung Quốc tại TP Hồ Chí Minh, ông Vương Văn Cử (Trung Quốc), Thầy Mao Kỳ Bàng (Hoa Kỳ), ông Lê Quốc Minh (Đức). Trụ sở mới xây 5 tầng, gồm 6 pḥng học, 1 pḥng giáo vụ, 1 pḥng họp. Số học sinh trong tháng 07/2019 đạt cao nhất là 335 học sinh.

 

1.4. Quá Tŕnh Chuyển Giao Công Việc

 

·       Ngày 08/10/1975, ông Dương Vận tức Dương Tài Nghi (Dương Sanh Phát) đại diện Ban bảo trợ Trường Khải Minh (không c̣n tên Đổng sự hội Trường Trung học Khải Minh).

·       Ngày 07/02/1976, vợ ông Lư Nghiệp Sanh bàn giao giấy tờ Trường Khải Minh cho ông Dương Vận.

·       Ngày 18/02/1976, Ban Bảo trợ nhà trường bầu ông Dương Vận làm trưởng ban.

·       Ngày 04/11/1976, thực hiện Chỉ thị số 08/CT/VD/B ngày 30/08/1976 của Bộ Giáo dục về việc quốc lập hóa tất cả các trường tư và trường dân lập ở miền Nam Việt Nam, Ban bảo trợ gồm ông Dương Vận (Hải Nam), ông Châu Dục Dũng (Triều Châu), ông Trần Quân Hiến (Phúc Kiến) và ông Huỳnh Chí (Quảng Đông) bàn giao trường Khải Minh cho Ty Giáo dục Phú Khánh không thời hạn, chỉ giữ lại pḥng nghị sự trên lầu nhà 2 tầng để Ban bảo trợ họp.

·       Ngày 28/09/1982, ông Dương Vận bàn giao giấy tờ Trường Khải Minh cho ông Vương Vinh.

·       Ngày 07/05/2000, ông Vương Vinh bàn giao giấy tờ Trường KM cho ông Vương Vĩnh Liên.

·       Ngày 18/09/2011, ông Vương Vĩnh Liên bàn giao giấy tờ của Trường Khải Minh cho ông Vương Vĩnh Hiệp.

 

2. HỘI QUÁN

 

2.1. Tên Gọi

 

·       Năm 1933, khi xây dựng Trường Trung Hoa Công lập Hoa kiều Nha Trang, có gắn bảng Trung Hoa hội quán bên ngoài trường.

·       Năm 1955, Đổng sự hội Trường Công lập Hoa kiều Nha Trang xây nhà 2 tầng kiên cố trên mảnh đất nhà gạch mái ngói, vừa làm lễ đường (hội trường), vừa làm văn pḥng giáo vụ và pḥng họp của Trung Hoa hội quán.

·       Năm 1971, sau khi xây xong trường mới, nhà 2 tầng cũ tầng trệt dùng làm văn pḥng giáo vụ, trên lầu làm pḥng làm việc và pḥng họp của Đổng sự hội, trưng bày các cup và kỷ niệm chương của Trường và Hội Thể dục Kiều Thanh, và có treo bảng Trung Hoa hội quán. Tất cả các hoạt động của trường học đều do Đổng sự hội của trường điều hành, quản lư và chịu trách nhiệm, Trung Hoa hội quán chỉ là c̣n trên danh nghĩa từ thời Pháp thuộc cho đến năm 1960, chứ thực tế không có hoạt độngvà không có tổ chức, và không được pháp luật thừa nhận.

 

2.2. Quá Tŕnh H́nh Thành Và Sử Dụng Tên Hội Quán

 

·       Ngày 08/10/1975, Đổng sự hội Trường Trung học Khải Minh giải tán và lập ra Ban Bảo trợ

·       Trường Khải Minh do ông Dương Vận (Dương Sanh Phát) phụ trách, với công việc là sắp xếp việc dạy và học ở trường trong những ngày tháng đầu khó khăn phức tạp sau ngày giải phóng Nha Trang, cũng như lo kinh phí và bảo quản tài sản nhà trường, cùng với việc liên hệ công tác với chính quyền địa phương và hiệu trưởng mới.

·       Ngày 24/08/1978, sau cuộc họp, đại diện 4 bang Phúc Kiến (Trần Quân Hiến), Triều Châu (Châu Dục Dũng), Hải Nam (Dương Vận) và Quảng Đông (Vương Văn Kiệt tức Vương Vinh) kư biên bản đồng ư cho Trường Phổ thông Cấp 1-2 Vạn Thạnh mượn pḥng nghị sự ở trên lầu ṭa nhà 2 tầng.

·       Sau năm 1979, công việc của Ban Bảo trợ gần như chấm dứt khi con em người Hoa không c̣n học ở Trường Khải Minh bao nhiêu, và học sinh người Hoa được chia ra học ở các trường khác như trường Xương Huân, ...

·       Ngày 28/09/1982, trước khi rời khỏi Việt Nam, ông Dương Vận đă bàn giao lại hồ sơ giấy tờ của Trường Khải Minh cho ông Vương Vinh.

·       Ngày 13/12/1993, đại diện 4 bang Phúc Kiến (Trịnh Giang Thủy), Triều Châu (Lư Nh́), Hải Nam (Lâm Chánh Hiền) và Quảng Đông (Vương Văn Kiệt tức Vương Vinh) cùng kư đơn gởi Sở Giáo dục Đào tạo tỉnh Khánh Ḥa và các cơ quan đề nghị hoàn trả lại pḥng nghị sự trên lầu để tổ chức lớp học Hoa ngữ.

·       Tháng 12/1997, đại diện 4 bang Phúc Kiến (Trịnh Giang Thủy, Bạch Hàm Chương, Vương Vĩnh Liên), Triều Châu (Lâm Thiếu Nguyên), Hải Nam (Phan Tiên Thiết) và Quảng Đông (Châu Du Hùng, Phùng Phố Ḥa, Ngô Thoại Vinh, Vương Vinh) thông qua cuộc họp, và ông Vương Vinh, đại diện người Hoa Nha Trang, đứng đơn gởi UBND tỉnh Khánh Ḥa, Sở Xây dựng, Sở Giáo dục cùng các cơ quan về việc Xin nhận lại hoặc chuyển đổi cơ sở Hội quán người Hoa ở trường cấp I Kim Đồng (tức trường Khải Minh) để mở lớp dạy tiếng Hoa.

·       Ngày 18/07/1998, Pḥng tiếp dân UBND tỉnh Khánh Ḥa Thông báo gởi ông Vương Vinh chỉ đạo cho Sở Xây dựng dự kiến địa điểm cấp cho Hội người Hoa Nha Trang để làm cơ sở Hội quán.

·       Ngày 07/05/2000, tại nhà hàng Đức Hưng, đại diện 4 bang Phúc Kiến (Vương Vĩnh Liên), Triều Châu (Lư Trường Phúc), Hải Nam (Huỳnh Xuân) và Quảng Đông (Phùng Phố Ḥa) bầu qua h́nh thức bỏ phiếu kín bầu ông Vương Vĩnh Liên làm Hội trưởng Hội người Hoa thành phố Nha Trang nhiệm kỳ I (2000-2005), ông Huỳnh Xuân, Lư Trường Phúc, Phùng Phố Ḥa làm Hội phó, Vương Vĩnh Hiệp làm thư kư, Khưu Chí Nhuệ làm phiên dịch, và Lâm Thiếu Nguyên làm tài chánh.

·       Ngày 27/01/2002, tại nhà 89A đường 2/4, Hội người Hoa thành phố Nha Trang họp có các đại diện 4 bang Phúc Kiến (Trịnh Giang Thủy, Vương Vĩnh Liên, Vương Vĩnh Hiệp), Triều Châu (Âu Thành, Dương Ngọc Hương), Hải Nam (Phan Tiên Thiết, Ngô Đa Anh) và Quảng Đông (Châu Du Hùng) thống nhất tên gọi của hội là Hội quán người Hoa thành phố Nha Trang để đứng tên sở hữu căn nhà UBND tỉnh Khánh Ḥa sắp tới giao nhận, và ông Vương Vĩnh Liên hội trưởng là người đại diện liên hệ làm việc.

·       Ngày 23/09/2002, UBND tỉnh Khánh Ḥa ra Quyết định số 3215/QĐ-UB giao nhà 31A Nguyễn Bỉnh Khiêm phường Xương Huân cho Hội quán người Hoa.

·       Ngày 01/10/2003, thành lập Cơ sở Hoa văn Nha Trang, ông Vương Vĩnh Hiệp được bầu làm Trưởng Ban bảo trợ.

·       Ngày 23/11/2003, ông Vương Vĩnh Liên tái đắc cử Hội trưởng Hội quán người Hoa nhiệm kỳ II (2004-2006), ông La Hy Tinh làm Hội phó.

·       Từ năm 2006-2011, việc xin phép thành lập Hội người Hoa Nha Trang không thành (chỉ cho phép thành lập hội ở cấp cơ sở), nên việc bầu lại Ban chấp hành mới bị hủy bỏ, ông Vương Vĩnh Liên tiếp tục làm hội trưởng đến năm 2011. (Hội quán người Hoa Nha Trang vẫn không có pháp nhân)

·       Ngày 04/09/2011, ông La Hy Tinh được bầu làm hội trưởng Hội quán người Hoa nhiệm kỳ III (2011-2016), ông Trịnh Sư Hải được chỉ định làm Hội phó, ông Vương Vĩnh Hiệp tiếp tục là Trưởng Ban bảo trợ Cơ sở Hoa văn Khải Minh.

·       Ngày 13/03/2016, ông Trịnh Sênh Long được bầu làm Hội trưởng Hội quán người Hoa

·       nhiệm kỳ IV (2016-2021), ông Hàn Quốc Định và ông Trịnh Sư Hải làm Hội phó, ông Vương Vĩnh Hiệp làm Chủ nhiệm quản lư Trung tâm Hoa văn Khải Minh. Ban thường trực hội quán gồm 5 người:

 

o      Trịnh Sênh Long,

o      Lữ Ḥa,

o      Vương Vĩnh Hiệp,

o      Hàn Quốc Định, và

o      Trịnh Sư Hải.

 

·       Ngày 18/03/2018, khởi công xây dựng trụ sở Hội quán người Hoa và Trung tâm Hoa văn Khải Minh Nha Trang.

·       Ngày 10/03/2019, khánh thành trụ sở Hội quán người Hoa Nha Trang và Trung tâm Hoa văn Khải Minh với tổng kinh phí xây dựng và trang thiết bị lớp học là 4,3 tỷ đồng.

 

LỜI KẾT

 

Trong suốt chiều dài lịch sử, từ khi chỉ là dăy lớp học tường gạch mái ngói với tên Trung Hoa học hiệu (Trường Trung Hoa), đến 2 dăy nhà 4 tầng kiên cố với tên gọi Trường Trung học Khải Minh, cho đến nay là Trung tâm Hoa văn Khải Minh Nha Trang là 87 năm (1933- 2020). Dù rằng có một thời gian bị gián đoạn (từ năm 1976-2003), nhưng đă nói lên ḷng kiên tŕ, tính đoàn kết, và ḷng nhiệt t́nh v́ sự nghiệp giảng dạy tiếng Hoa cho con em người Hoa ở thành phố Nha Trang, từ các thế hệ tiền bối như ông Trần Xương Sâm, Phan Tiên Cẩm, Hàn Lan Đ́nh, Lư Nghiệp Sanh, Tôn Dật Dân, Trần Quân Hiến, ... cho đến ông Dương Vận, Vương Vinh, Vương Vĩnh Liên, Phan Tiên Thiết, La Hy Tinh, Vương Vĩnh Hiệp, Trịnh Sênh Long, Hàn Quốc Định, Lư Mai Trâm, ... Bên cạnh đó, cũng ghi nhận công sức của các vị kiều hiền của 4 bang Phúc Kiến, Triều Châu, Quảng Đông và Hải Nam ở Nha Trang qua bao thế hệ, dù đă qua đời hay đang định cư ở hải ngoại hoặc đang sinh sống ở Nha Trang, đă xây dựng, giữ ǵn, và củng cố hai chữ Khải Minh được trường tồn.

 

Hội quán Trung Hoa hiện hữu từ thời Pháp thuộc do Tổng Lănh sự quán Trung Hoa Dân quốc ở Sài G̣n dựng nên ở nhiều tỉnh thành của Việt Nam đă đóng vai tṛ kiến tạo những ngôi trường dạy tiếng Hoa cho Hoa kiều ở Việt Nam. Nhưng công lao vĩ đại và quan trọng hơn hết là những vị sáng lập trường, những Đổng sự hội, những vị kiều hiền nhiệt t́nh, năng nỗ đầu tư biết bao công sức tiền của và thời gian v́ công ích và giáo dục, xây dựng nhà trường từ lúc họ là Hoa kiều cho đến là người Việt gốc Hoa đă đặt nền tảng cho các thế hệ sau này.

 

87 năm đă qua, bao thế hệ kiều hiền và con em Khải Minh đă tản mác khắp nơi ở Việt Nam và trên thế giới, nhưng tin chắc rằng, những người tâm huyết với Khải Minh, tâm tưởng sẽ măi măi hướng về ngôi trường Mẹ Khải Minh thân yêu, dù thân xác không c̣n, nhưng với tâm hồn và diện mạo mới là Trung tâm Hoa văn Khải Minh Nha Trang sẽ măi trường tồn với thời gian và không gian.

 

 

More...>>

 

 

 

Vương Vĩnh Hiệp   王永协

Nha Trang, ngày 26/08/2020

 

Tổng hợp từ:

 

-        Hồ sơ giấy tờ của Trường Khải Minh trước năm 1975

-        Hồ sơ giấy tờ của Trường Khải Minh sau năm 1975 đến 1997

-        Biên bản họp Hội người Hoa Nha Trang từ 1997-2020

-        Thông tin từ www.khaiminhnhatrang.net, đặc san năm 2006, 2009

-        Thông tin từ www.khaiminh.org

 

 

 

 

 

 

请阅读王永协作品  *  Xin mời đọc một số tác phẩm cuả Vương Vĩnh Hiệp.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

***  投稿電子郵件請寄 ***

Bài vở & h́nh ảnh xin gởi về Ban Phụ Trách KHAIMINH.ORG

 

VanNgheGiaiTri@KhaiMinh.org

 

 

 

 

啓明网站  |  Copyright © 2004  -  Present   KHAIMINH.ORG  |  Website Disclaimer