Năm
1963, cha mẹ tôi từ Chợ Lớn (Sài G̣n) chuyển
đến định cư tại Nha Trang. Năm
1966, tôi chào đời tại nhà hộ sinh của cô
Thân Phi ở đường Phước Hải (nay là
đường Nguyễn Trăi), và trải qua thời
thơ ấu học hành và sinh sống trong sự
tương thân tương trợ của cộng
đồng người đồng hương gốc
Hoa tại thị xă Nha Trang. Trong kư ức, tôi vẫn
c̣n nhớ những buổi đi coi xi-nê tại các rạp
như Tân Tiến, Tân Tân, Nha Trang với các diễn viên
Hongkong nổi tiếng như Khương Đại Vệ,
Địch Long và nhất là Lư Tiểu Long; tôi vẫn
c̣n nhớ rất thích ăn đồ hộp của
quân đội Mỹ (bị tuồn ra ngoài bán khắp
nơi); thích cùng đám bạn đi bộ lang thang khắp
phố phường, từ đường Quốc lộ
1 gần bến xe Ninh Ḥa (nơi tôi ở) cho đến
chợ Xóm mới ở đường Nguyễn Hoàng
(nay là Ngô Gia Tự); thích thu thập nắp ken, bao thuốc
lá xếp thành h́nh tam giác để làm ‘đồng tiến’
trong các tṛ chơi; thích đi tắm biển và hẹn
lũ bạn địa điểm được xác
định bằng những quán bar dọc theo
đường Duy Tân (nay là đường Trần
Phú)…
Rồi
đến ngày 2/4/1975, tôi cùng hàng ngh́n người đứng
nh́n và chào đón những chiếc xe tăng T54 và quân xa
chạy qua nhà tôi ở đường Quốc lộ
1 đang vương vải đầy súng ống và
đạn dược. Rồi những bài hát hào hùng
thường xuyên phát trên các loa phát thanh làm mọi
người dễ dàng thuộc ḷng. Rồi tôi
được học hành trong môi trường mới;
được phân công đan lát ngoài giờ học; phải
đạp xe cùng đám bạn đi đèo Rù Ŕ mua những
gốc khoai ḿ về nộp cho nhà trường; …
Nhưng thời kỳ này cũng là thời gian lưu
lại những kỷ niệm đẹp thời niên
thiếu cùng đám bạn học ở trường
Khải Minh: đi bộ đến tít Ḥn Chồng
để câu cá, rồi nhảy ùm xuống biển (nhảy
đủ kiểu từ nhảy chúi, nhảy bom đến
nhảy kiểu con én); đạp xe đạp đến
tận Băi tiên ở Ba Làng để tắm biển ở
khu đẹp như tiên; leo lên khu tượng Kim thân
Phật tổ chơi; nhảy từ cầu cũ của
cầu Hà Ra xuống sông tắm trong những chiều
nắng nóng; đi đến đập nước cầu
Dứa (Vơ Cạnh) để bơi trong hồ; leo vô
viện Pasteur để hái trái tra ăn ngọt lịm,
trèo hái trái bàng ở công viên Đại Hàn đập ra
ăn béo ngậy; tổ chức đánh trận giả
ở băi biển; đi xe lam đến Hồ cá Trí
Nguyên mang theo guitar ca hát vang lừng cả một khu yên
tĩnh của biển và núi; …
Rồi
đến giai đoạn chen lấn xếp hàng để
mua gạo, rồi sau đó phải đi xay cho gạo
trắng ra, và trước khi nấu cơm phải
đăi gạo loại sạn ra (tôi không hiểu tại
sao thời kỳ cuối thập niên 1970 và thập
niên 1980 gạo lại có nhiều sạn đến thế?
Hay là người ta cố ư bỏ vô!!!). Rồi đến
giai đoạn thập niên 1990, các biển treo trước
các cơ quan nhà nước đổi từ câu mệnh
lệnh và lạnh lùng: Xuống xe tắt máy, xuất
tŕnh giầy tờ sang tấm biển ghi đề nghị
và yêu cầu: Đề nghị tắt máy dắt xe qua
cổng (tôi không biết là trường hợp đi xe
hơi th́ sao?). Rồi khi nấu cơm chỉ tốn
1 phút: vo gạo và cắm điện nồi cơm là
xong! Điều khiến tôi nể nang là các quán ăn
nhà hàng có từ trước 1975 đến nay qua nhiều
thế hệ vẫn đông khách, như: nhà hàng Lạc
Cảnh (kể cả thời kỳ bar số 2 ở
đường Duy Tân); quán bít tếch Thiên Hương
ở đường Hai Chùa (Tô Vĩnh Diện); quán
bún thịt nướng bà Ḷng ở đường
Hoàng Tử Cảnh (Hoàng Văn Thụ); quán bún ḅ và quán
phở ḅ ở gần trường Khải Minh; quán phở
ḅ Tân Thành ở Trần Quư Cáp; …
… Mỗi
buổi sáng, tầm 4 - 5 giờ, người dân Nha
Trang hay đi tắm biển sẽ thấy một
người đàn ông ở tuổi ‘tri thiên mệnh”
đi bộ trên đường Lê Lợi (đă
hơn 40 năm qua, ông ta mỗi sáng đều đi bộ
trên con đường này). Sau đó, ông ta chạy bộ
dọc theo đường biển để nh́n ngắm
những công tŕnh may mắn (hay xui xẻo?) c̣n sót lại
trên đường Trần Phú (đường Duy Tân
ngày trước) và không biết khi nào sẽ biến mất:
bưu điện cũ (nay là quán café); công viên Yến
Phi; viện Pasteur; Nhà bảo tàng Khánh Ḥa; khách sạn
Duy Tân (nay là Luxury); nhà khách T78 ở 44 Trần Phú (trước
1975 h́nh như là Bộ Tư Lệnh Quân Khu II); …Sau khi
chạy bộ dọc bờ biển, người
đàn ông ngồi trên lan can ở khu đối diện
viện Pasteur ngắm nh́n mặt trời mọc và sau
đó sẽ bơi ra hướng mặt trời
đang lên cao dần…
Trong những
dịp hồi ức về những kỷ niệm Nha
Trang xưa, ông ta nh́n xuống băi cát trong nắng vàng ban
mai dịu dàng và dường như thấy có một
đám học tṛ đang chơi trận giả; nh́n
sang phải, ông ta dường như nh́n thấy những
cậu học tṛ trèo qua song sắt của viện
Pasteru để hái trái tra rồi bị bác bảo vệ
bắt nhốt (bây giờ ở chỗ đó trái tra
rơi đầy vỉa hè mà chẳng ai thèm lượm…);
nh́n sang trái, ông ta dường như thấy lũ trẻ
bu vô xe bán trái cốc ổi và mực nướng sau
khi tắm biển đến nhăn cả 10 đầu
ngón tay; quay lưng lại: ôi những cây bàng trồng ở
dải phân cách đâu hết cả rồi? những cây bàng hay trụi lá những khi
xuân về đâu hết rồi mà bên kia đường
lại trồng lại những cây bàng bé tí đến
khi nào mới lớn lên???
Thay cho lời kết:
Tôi
đă từng đi Bali và Surabaya (Indonesia), Pattaya và
Phuket (Thái Lan), Subic (Philippines), Penang (Malaysia), Hawaii (Hoa Kỳ),
…; đă từng đến Băi Cháy (Quảng Ninh), Đồ
Sơn (Hải Pḥng), Sầm Sơn (Thanh Hóa), Đà
Nẵng, Mũi Né, Vũng Tàu, …nhưng tôi không muốn
và không thích tắm ở những băi biển nổi tiếng
này. Đơn giản là trong tâm trí tôi, Nha Trang là băi biển
xinh đẹp nhất không đâu sánh bằng, và tôi
không muốn phụ ḷng biển Nha Trang. Tôi muốn giữ
măi mối t́nh nồng nàn và thuỷ chung trong suốt 50
năm gắn bó ở nơi tôi sinh ra, lớn lên, lập
nghiệp, …
Tiến sĩ Vương Vĩnh Hiệp 王永协
Nha Trang, tháng 2 năm 2016
|