|
Trong cuộc sống hối hả hiện nay,
nh́n chung không c̣n vẻ tôn ti trật tự cho mấy.
Phần lớn ai cũng đề cao "cái tôi" của
ḿnh và tự cho ḿnh là người biết chuyện,
nhưng trên thực tế th́ không phải như vậy.
Đối với thế hệ trẻ ngày nay, họ
dường như coi thường lễ nghĩa, phép
tắc, xem các bậc cha ông, bề trên của ḿnh cũng
ngang hàng. Đây là một thực trạng đau buồn
và đáng báo động. Muốn trở thành một
con người có ích cho xă hội, cho cộng đồng
th́ bất cứ tầng lớp nào, giai cấp nào, xă hội
nào cũng cần coi lễ nghĩa, phép tắc là quan
trọng hàng đầu. Một đứa trẻ có nề
nếp hay không có thể thể hiện từ những
việc nhỏ chẳng hạn như thấy người
lớn tuổi chỉ cần một cái cúi đầu
chào; hay một lời nói “dạ thưa” cũng thể
hiện được một phần tính cách và phẩm
chất của đưá trẻ đó. Việc có
được giáo dục hay không điều này rất
quan trọng.
Ở đây “lễ” có nghĩa là cách cư xử, giao
tiếp có văn hoá giữa người với người
theo chuẩn mực đạo đức được
xă hội quy định trong quan hệ giữa người
trên với người dưới và ngược lại.
Hiểu rộng hơn, đây chính là đạo đức
nói chung, phải biết kính trên nhường dưới,
biết lấy Nghĩa, Nhân, Tín làm trọng. Một
đứa trẻ vừa mới sinh ra khi chưa biết
chữ cũng đă được nghe những lời
ru dịu dàng của mẹ:
“Ầu ơ… Dí dầu cầu ván
đóng đinh,
Cầu tre lắc lẻo gập ghềnh
khó đi.
Khó đi mẹ dắt con đi,
Con đi trường học, mẹ
đi trường đời.”
Mỗi đứa trẻ khi lớn lên thường
cũng thuộc nằm ḷng những lời ru đó. Vậy
cụm từ “đi trường học” có nghĩa là
vào trường, việc đầu tiên được
học phải là lễ nghĩa, phép tắc, gặp
người lớn phải cúi đầu chào, khi nhận
một vật ǵ th́ phải biết nhận bằng
hai tay và nói lời cảm ơn. Các bé bước đầu
chưa hiểu hết ư nghĩa của những việc
làm đó như thế nào nhưng các bé được
thực hành rồi dần dần có thói quen ư thức tự
giác trong cách cư xử. Nhà trường là cái nôi
đào tạo và tu dưỡng những thế hệ
tương lai cho đất nước. Bên cạnh
học lễ nghĩa c̣n phải "hậu học
văn", tức là được học chữ . Đây cũng là một
thành tố không thể thiếu để trở thành
một người có ích. Hai yếu tố này rất
quan trọng và bổ sung cho nhau không thể tách rời
được, bởi lẽ
“người có tài mà không có đức là người
vô dụng; người có đức mà không có tài th́ làm
việc ǵ cũng khó.” Ông cha ta từ ngàn xưa đă
quán triệt tinh thần giáo dục “tiên học lễ”.
Nếu một người có học mà không có “lễ”
th́ người đó được xem như là hạnh
bất nhân. V́ vậy thế hệ mầm non
tương lai khi c̣n ngồi trên ghế nhà trường,
ngoài việc tiếp thu kiến thức, c̣n phải học
cách làm người. Mỗi người đều
có một cách nh́n nhận về sự việc khác nhau
nhưng chúng đều có chung một mục đích là
Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. Chúng ta cần phải biết
cách nh́n nhận sự việc và cư xử cho
đúng phép.
Xă hội hiện đại ngày nay, càng văn minh, con
người dường như càng ít chú tâm đến
đạo đức, ít quan tâm đến nhau. Học
nhiều không có nghĩa là có đạo đức. Tri
thức rất cần cho phát triển nhân loại
nhưng thiếu đạo đức th́ nhân loại
sẽ không tồn tại hoàn mỹ.
|
