( Chuyển Ngữ )
Lời nói đầu:
Trong bầu không khí của mùa tựu
trường năm nay, tôi may mắn có dịp đọc
được bài văn “Khung Trời Hoa Mộng Tuổi
Thơ” của nữ tác giả Dịch Quân (người
tỉnh Giang Tô, Trung Quốc).
Trong bài ấy, tác giả có nhắc đến tác
phẩm cổ văn “Ái
Liên Thuyết (Tán Thưởng Ḷai Sen 爱蓮说)”
của học giả Châu Đôn Di (周敦颐).
Nhớ về năm học đầu tiên ở bậc
sơ trung, tác phẩm cổ văn này đă được thầy
chủ nhiệm Phù Chí (符志老师) giảng dạy cho lớp chúng tôi khá kỹ,
khá công phu. Tôi vẫn c̣n nhớ
rơ h́nh ảnh thầy Phù với cặp kính lăo đeo xệ
xuống, đă mang thêm cả một quyển sách riêng
của ḿnh khá dày và bự có chứa tư liệu về
bài giảng vào lớp để dẫn giải thêm cho
học sinh, hầu mong đạt kết quả
như ư…
Kính dâng
hương linh thầy chủ nhiệm Phù Chí 符志老师.
H.Q.T. 韩国忠
KHUNG TRỜI HOA MỘNG TUỔI THƠ
Thi nhân từng
bảo, tuổi thơ là khung trời hoa mộng. Vâng, một khi tuổi thơ
vàng son của chúng ta đă qua rồi, chúng ta lần giở
lại những kư ức sắc màu sặc sỡ, khi
mà từng trang, từng mảnh chuyện xưa ta không
bao giờ quên được hiện ra trước mắt
rành rành, từ đáy ḷng bạn sẽ chân thành cảm
nhận được tuổi thơ quả đẹp
như một giấc mơ thơ mộng.
Tuổi
thơ của tôi là những chuổi ngày trải qua ở
miền đồng quê. Giờ
đây tôi chỉ c̣n nhớ lại, bầu trời của
tuổi thơ thật xanh, ḍng nước của tuổi
thơ thật trong, hương hoa của tuổi
thơ thật thơm, ánh trăng của tuổi
thơ thật sáng một cách đặc biệt. Những chuyện xưa thời
thơ ấu gồm nào là chiếc thuyền nhỏ,
nào là tṛ chơi cút kiếm, nào là ốc sên, nào là ve sầu. Tuổi thơ là bướm
của hoa lơ, là gương sen (lotus seed pod) bên ḍng
suối. Tiếng chim hót
ôi sao thật trong thanh, hương vị dâu tầm ôi
sao thật ngọt ngào.
Trong kư ức
sâu thẳm có tiếng trống chiều, tiếng chuông
mai (vang vọng từ những ngôi chùa), có cánh đồng
hoang vô tận, c̣n có con trâu già với bác nông phu… thích nhất là khi ḥang hôn buông
xuống với một vệt ráng chiều, dăm con
chim én trông tựa như những dấu chấm
đang bay về tổ, đứng trên bờ ruộng
nh́n h́nh ảnh mục đồng nằm vắt ngang
trên lưng trâu, nghe khúc nhạc đồng quê trong thanh
vang lên từ tiếng sáo hứng khẩu (1).
Đă bao lần tôi say đắm trong cảnh trí
thơ mộng với những vạt nắng tàn, với
tiếng tiêu êm đềm đan quyện lẫn
nhau. Ôi tuổi thơ
nơi miền thôn dă, giống tựa như một ly
rượu nồng nàn!
Tháng tư ở
miền quê, là lúc người lớn “vừa hái dâu nuôi
tằm xong thời liền cấy mạ” (2), tôi bắt chước họ
“cũng học trồng dưa dưới bóng cây dâu” (3) một cách nghiêm chỉnh
đầy chú tâm. Dáng
điệu con nít ấy thường làm đám người
lớn phải bật cười. “Dưa” dĩ nhiên không trồng
được, tuy thế, kể từ dạo đó
tôi dường như bỗng dưng hiểu
được hàm ư của câu nói “hạt hạt đều
thấm khổ” (4) của
mẹ tôi.
Nhớ những
sáng sớm mùa hè, mẹ tôi thường dẫn tôi ra bờ
rạch để ngắm sen.
Một cơn gió nhẹ thỏang qua, những hạt
sương ónh ánh trong suốt trên lá sen xanh biếc
lăn động, những đàn cá con vui đùa
dưới sen, những ốc sên ở đọt lá
sen bé nhỏ trồi lên sụp xuống, phía sen đằng
xa, bất chợt một vài con “chim nước” nhàn
nhă băng ngang.
“Tiếp thiên liên diệp vô cùng
bích,
Ánh nhật hà hoa biệt dạng
hồng.”
(Diễn nghĩa)
Lá sen (to lớn tạo ra cảm giác) tiếp
cận với nền trời nên vô cùng xanh biếc,
Phản chiếu ánh thái dương (sán
lạn) nên sen càng đỏ thắm đặc biệt
hơn.
Hai câu thơ
cổ mà mẹ tôi thường ngâm nga đến nay vẫn
c̣n vang vọng bên tai. “…
Sen sinh trưởng nơi bùn ứ nhưng không hề
ô uế, thường được gột rửa
trong nước trong nhưng không hề hiển lộ
nét kiều diễm mỹ miều, thân cành thông suốt,
ngay thẳng…” (5) bên
bờ ao sen, mẹ tôi đă dạy tôi học thuộc
làu bài cổ văn “Ái
Liên Thuyết” (Tán Thưởng Ḷai
Sen) (5). Mẹ tôi bắt tôi phải học
tập khí chất của ḷai sen, phải làm một con
người có phẩm cách như ḷai sen. Tôi đương nhiên trở
thành một “chú tiểu -- thứ chú tiểu chỉ biết
niệm kinh nhưng không hề có tâm ư.” Qua đó, những tháng năm
về sau tôi mới thông hiểu được những
đạo lư làm người một cách thiết thực.
C̣n chuyện
khó quên nhất vẫn là chuyện nằm trong ḷng mẹ
đếm sao.
“Điều điều khiên
ngưu tinh,
Hiệu hiệu hà Hán nữ;
Khiên khiên trạc tố thủ,
Trát trát lộng cơ trữ…”
(Diễn nghĩa)
Ngôi sao Ngưu lang xa xa,
Ngôi sao Chức Nữ sáng tỏ;
Nhấc bàn tay thon trắng lên,
Tiếng thoi dệt cửi di động
kêu chạch chạch…
ngâm thơ
theo mẹ trong lúc tầm mắt phóng xa nh́n sao giăng
đầy trời, những đêm hè thời thơ ấu
chính là một áng thơ tuyệt mỹ thưởng thức
bất tận! Trên bầu
trời có vô số sao đêm đếm không xuể,
c̣n mẹ tôi th́ có vô số chuyện cổ tích kể
không xiết. Nào là “Hằng
Nga Bôn Nguyệt”, “Ngô Cương Phạt Quế”, “Thất
Tiên Nữ Hạ Phàm”… Mẹ
tôi say sưa kể, phần tôi im thin thít nín nghe, trái tim
thơ ấu chứa đầy ắp tính hiếu kỳ
và mơ mộng. Tôi đă
từng v́ Ngưu Lang Chức Nữ rơi lệ, cũng
đă từng ước đi Cung Nguyệt để
nhắm thưởng rượu Quế Hoa… Những đêm ấy, những
thời khắc ấy ôi sao ngọt ngào thế. Giờ đây, một lần
nữa thoáng quay về với khung trời thơ ấu
mộng mơ, tôi mới vỡ lẽ hiểu
được cớ sao người đời đều
bảo rằng “trên thế gian này chỉ có Mẹ mới
tuyệt hảo!”
Chiếc váy
hoa nhỏ, đẹp và bài hát ru con êm đềm của
mẹ giờ chừ đă xa xưa, nhưng tôi vẫn
trân quí cất giữ chúng cùng với chiếc búp bê xinh
xắn vào miền kư ức xinh đẹp dấu yêu của
tôi.
Tuổi thơ là một dạ
khúc, u viễn (xa xăm), miên trường (dài lâu).
Tuổi thơ là một bức
tranh thủy mạc non nước để bạn
luôn luôn thưởng thức.
Hăy trân quí khung trời hoa mộng
của tuổi thơ, dẫu cho tuổi tác cao niên, cũng
đừng để trái tim trong trắng thơ ngây
phai nḥa lăng quên.
Hăy đưa những giấc
mơ của tuổi thơ vào album kư ức, để
rồi chúng ta sẽ măi măi trẻ ḥai!
韩国忠 Hàn Quốc Trung
於美國,加利福尼亞州, 洛杉磯,2010.09.11
Chú thích riêng của người
dịch:
Nói chung, đối
với người dịch, “Khung Trời
Hoa Mộng Tuổi Thơ” là một áng văn
hay, tuy trích dẫn khá nhiều thơ cổ
nhưng tác giả vẫn giữ
được nét nhẹ nhàng, lưu
loát… của tác phẩm riêng mình.
1.
Mượn từ
và ý (thuận lẫn nghịch) của 2 câu 3
và 4 trong bài thơ “Thôn Vãn” của Lôi
Chấn đời nhà Tống.
村晚 (雷震)
草满池塘水满陂,山衔落日浸寒漪。
牧童歸去横牛背,短笛無腔信口吹。
2.
Trích từ
bài thơ “Hương Thôn Tứ Nguyệt”
của Ông Quyến đời Nam Tống.
鄉村四月 (翁卷)
绿遍山原白满川,子规声里雨如烟。
鄉村四月闲人少,才了蚕桑又插田。
3.
Trích từ
bài thơ “Tứ Thời Điền Viên
Tạp Hứng” của Phạm Thành
Đại đời Nam Tống.
四时田园杂兴 (范成大)
昼出耘田夜绩麻,村庄儿女各当家。
童孙未解供耕织, 也傍桑阴学种瓜。
4.
Trích từ
bài thơ “Mẫn Nông Thi” của Lý Thân
đời Đường.
悯农诗 (李绅)
锄禾日当午,汗滴禾下土。
谁知盘中餐,粒粒皆辛苦。
- Tác phẩm cổ văn “Ái Liên
Thuyết” của học giả Châu Đôn Di
đời Bắc Tống.
|