TẢN MẠN “CHÂU VỀ HỢP PHỐ”

*

*

* 雪山松  Tuyết Sơn Tùng

 

 

 

 

*

 

 

 

 

 

 

Gần tháng nay, hầu như mỗi sáng tôi đều dậy sớm để theo dõi Giải Địch Túc Cầu Thế Giới 2022 mà trận chung kết vừa qua giữaCăn Đình và Pháp cùng hào hứng gay cấn, được đại đa ́ giới hâm ̣ bóng tṛn cho là trận chung kết hào hứng nhất ̀ trước đến giờThậm chí cựu tổng thống Mỹ Obama cũng đã vào Tweeter để tweet chúc mừng Á Căn Đ́nh Thủ Quân Messi với một chiến thắng World Cup tuyệt vời. Còn Vua Túc Cầu Pele trên giường bệnh cũng lên Instagram để chúc mừng Messi cuối cùng cũng đă thành công dẫn dắt đội tuyểnCăn Đình đoat được chức địch thế giới và cá nhân anh ta đoạt luôn cup Vua Sân Cỏ (Golden Ball) huy hoàng, đồng thời ông ta cũng chúc mừng Mbappé thuộc đội tuyển Pháp đă đoạt cup Vua Phá Lưới (Golden Boot) lẫy lừng của giải này.

 

Riêng vài anh bạn của lớp Xuân Quang chúng tôi như HNQ 韓玉光 th́ trên phone đã khôi hài bảo rằng chắc anh ta “sẽ bị giảm thọ vì ̣ gay cấn hồi hộp của trận đấu.” Anh VTT 王綏深 th́ đi xa hơn , bảo không nhớ nghe tin tức từ đâu nhưng rằng bên Việt Nam mấytrự” đă bị ̣ lôi cuốn của trận đấu để rồi thua độ đậm phải nhảy cầu. Khiếp! C̣n tôi th́ khúc khích trong bụng mường tượng một cảnh ngộ khó tin: anh chàng Nam Mỹ, bố Ba Tây mẹ Á Căn Đ́nh, du họcBắc Kinh đang chuẩn bị tŕnh luận án Tiến liên quan đến Quốc Học Trung Quốc. Anh ta một “fan cuồng", "fan cứng” football.  Cứ mỗi giải World Cup đến anh đều nhất nhất tin chắc như đinh đóng cột một nước Nam Mỹ sẽ đoạt chức địch cup về lại Nam Mỹ. Khi nh́n h́nh ảnh chàng Messi bước lên bục nhận cup địch trên TV, anh đứng phứt dậy nh́n sang 3 anh bạn đến từ Pháp, Đức Ư cùng xem, hùng hồn, dơng dạc, dương dương đắc ư phán ghẹo một câu xanh dờn:

-          Zhū huán ! (珠還合浦 Châu Về Hợp Phố)

Hôm nay cũng một sáng lạnh đầu đông, tôi dậy khá trễ. Ngoài khung cửa sổ nắng nhạt và đẹp lạ thường. Bên tách trà nóng và bát oatmeal nấu với sữa hạnh nhân đen cộng thêm mấy lát chuối -- vài tuần trước trên group text với mấy anh bạn thân (như LTM 梁順茂,TH 陳興,PCT 潘正書,PCM 潘正明…) tôi đă gọi đùa quyết dưỡng sinh” -- tôi chẳng buồn mở TV làm gì vì giải World Cup đã chấm dứt từ hôm qua. Trong lúc ăn tôi thả hồn theo mây gió, suy nghĩ vu , chợt sực nhớ đến câu chuyệnChâu ̀ Hợp Phố” mà một bạn đồng ̣ cũ, gọi tắt anh A – nay cả anh và tôi đều ̀ hưu hơn nửa thập kỷ -- ̉ lại trong một bửa ăn trưa cho bọn chúng tôi cùng nghe.

 

Anh A thói quen thường khi kể chuyện hay dùng mẫu tự A, B, C... thay cho tên thật. Câu chuyện đại thể nói ̀ anh B và chị C, hai người đều là bạn của anh. B là một cựu sĩ quan cùng khóa với A khi còn thụ huấn tại Hoa Kỳ, C một cựu ̃ sinh ở Huế. Một chiều cuối thu se lạnh nọ khi phố xá vừa mới lên đèn, trên đường lái xe ̀ phi trường đến thăm một người bạn thân từ ở Michigan sau một chuyến bay dài ̀ Nam California, thắng gấp để tránh một con vật bất bất ngờ chạy băng ngang qua đường, anh bị một chiếc xe phía sau đụng phải bumper. B tuy thấy mình không ̀ hấn gì, nhưng nghĩ bụng sao xui thế. Song, B vần xuống xe hỏi thăm người lái phía sau ra sao và để hỏi giấy ̀ bảo hiểm này nọ hầu báo lại với hãng cho thuê xe. Để ngắn gọn câu chuyện (bỏ qua cả những sự bất ngờ này đến bất ngờ nọ) người lái xe phía sau là C, đến từ một thị trấn nhỏ miền quê cách đó khoảng 3 giờ xe, do lo dọ đường đi thăm bạn mới sang định nên đụng phải xe của B. Thú vị thay, té ra C lại người bạn gái B chỉ vừa mới quen do bàn taykhéo léocủa một người anh họ của C cùng khóa với B giới thiệu, th́ họ lại bị thất lạc nhau trong những ngày tàn của cuộc chiến. Mặc dầu B đã bỏ ra nhiều công sức tìm kiếm ̀ khi còn ở Việt Nam, đến lúc lên đảo sau chuyến vượt biên, cho tới khi sang Mỹ nhưng kết quả vẫn không như ý. May sao trời xui đất khiến, nhờ đụng xe hôm đó, chỉ một năm sau, B và C lại thành ̣ nên chồng, sinh con đẻ cái, hạnh phúc bên nhau.

 

 Đến cuối câu chuyện, anh A hứng thú nét:

-         Quả duyên trời định! Kỳ diệu thay, chị ấy tên Châu, anh ấy lại tên Hợp, đúng ngay bon vớiChâu ̀ Hợp Phố” nữa!

D, một anh bạn trẻ hơn tôi chừng vài tuổi nh́n A cất tiếng:

-         Ừ, trùng hợp kỳ diệu thật, tôi đă đọc thấyChâu về Hợp Phốđôi ba lần đâu đó, chỉ hiểu na … anh thể giải thích giùm mấy chữ ấy nghĩa chính ǵ vậy?

-         Chắc anh biết rồi, nói một cách đơn giản, “Châu Về Hợp Phố” ư nói những vật đă mất đi nay được lại, hay là người đă ra đi nay quay trở về.

Anh A vốn là một cựu giáo sư trẻ từng dạy Văn ở vài trường trung học ở Biên Ḥa và Gia Định trước khi bị đông viên vào sĩ quan. lẽ do quen thân và mến tôi trong công việc, với một giọng Bắc của người lớn lên ̀ miền Nam khuôn mặt đượm nét đạo mạo, anh khiêm tốn, khéo léo nâng cho điểm tôi một cách quá đáng, tiếp:

-         Phrase này một thành ngữ xuất phát từ một điển cố bên Trung Hoa. Anh T người Hoa, đă từng học chữ Hoa nhiều năm, lẽ ảnh giải thích c̣n cặn kẽ hơn tôi nhiều. Ủa bây giờ bọn ḿnh cũng nên vềphải, Project đang gần deadline, không khéo lăo Green kiếm th́ hơi phiền. Hôm nào mình nhờ anh T giải thích giùm cũng chưa muộn.

Tôi chưa kịp thanh minh thanh nga cả, cả bọn đă loay hoay đứng dậy chuẩn bị về làm việc tiếp, chỉ ḿnh D c̣n ngớ ngẩn nhún vai. Thật t́nh lúc bấy giờ tôi cũng chỉ biết điển tích của thành ngữ này một cách sài thôi. Tôi đành nh́n A cười phán gỡ gạt:

-         Anh chơi tui, muốn tui múa ŕu qua mắt thợ à!?

Đêm hôm đó về, tôi ṭ ṃ tìm tòi, nghiên cứu thêm mới hiểu sâu hơn trước:

 

Thành ngữ “Châu Về Hợp Phố” chuyển dịch từ thành ngữ “Châu Hoàn Hợp Phố” (珠還合浦) hoặcHợp Phố Châu Hoàn” (合浦珠還) của Trung Hoa với cách dùng như “Quy Hoàn Nguyên Chủ” (歸還原主); ư chỉ vật mất đi nay về chủ cũ, hay người đă ra đi nay quay trở lại.

 

Thành ngữ này có xuất xứ từ “Hậu Hán Thư” do Tạ Thừa soạn với điển tích như sau:

 

Vào thời Đông Hán, dân chúng sinh sống ở quận Hợp Phố 1, Giao Châu 2, chuyên dựa vào việc sản xuất ngọc trai (trân châu) để đổi gạo sinh sống. Ở đây, lúc trước các quan lại tham nhũng, vô luật pháp, gần như lấy ngọc trai mà người dân thu được làm của riêng. Do sự thu hoạch bừa băi nên ngọc trai bỏ đi nơi khác hết. Kết quả là quận Hợp Phố không c̣n ngọc trai để sản xuất nữa, người dân không thể duy tŕ kế sinh nhai, v́ vậy trên đường đi đâu cũng thấy người chết đói. Sau khi Mạnh Thường về thay chức thái thú, chỉnh đốn lại các đạo luật cũ bá láp, giáo hóa nghiêm minh, và sửa đổi phong tục, chỉ một năm sau, ngọc trai quay trở về và dân chúng lại tiếp tục sản xuất ngọc trai, sinh kế được hồi phục.

 

Thế là từ câu chuyện trên đã dựng nên thành ngữ “Châu Về Hợp Phố.”

 

Này nhé, tôi đă viết tán loạn lung tung, bố cục chẳng mạch lạc đâu vào đâu, nhiều chỗ nhiều đoạn c̣n lạc đề… đúng như đầu đề bài viết bắt đầu bằng 2 chữ “Tản Mạn (散漫)…” mong bạn đọc thông cảm nhé!

 

 

 

 

 

 雪山松  Tuyết Sơn Tùng

十二月二 十二日於美國,加利福尼亞州,洛杉磯

 

 

 



  1. Quận Hợp Phố ngày nay thuộc huyện Hợp Phố, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc.
  2. Giao Châu ngày nay bao gồm gần cả 2 tỉnh Quảng Tây, Quảng Đông, Trung Quốc, và cả miền Bắc và Bắc Trung phần Việt Nam.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

***  投稿 郵請寄 ***

Bài vở & h́nh ảnh xin gởi về Ban Phụ Trách KHAIMINH.ORG

 

VanNgheGiaiTri@KhaiMinh.org

 

 

 

 

 

啓明网站  |  Copyright © 2004 - Present  KHAIMINH.ORG  |  Website Disclaimer