Gần tháng nay, hầu như mỗi
sáng tôi đều dậy sớm để
theo dõi Giải Vô Địch Túc Cầu Thế Giới 2022 mà trận
chung kết vừa qua giữa
Á Căn Đình
và Pháp vô cùng hào hứng và gay cấn, được đại
đa số giới hâm mộ bóng tṛn cho là trận chung kết hào hứng nhất từ trước
đến giờ.
Thậm chí cựu tổng thống Mỹ Obama cũng
đã vào
Tweeter để tweet chúc
mừng Á Căn
Đ́nh và Thủ Quân Messi với một chiến thắng
World Cup tuyệt vời. Còn Vua Túc Cầu Pele trên giường bệnh
cũng lên
Instagram để chúc
mừng Messi cuối
cùng cũng đă thành công dẫn dắt đội tuyển Á Căn
Đình đoat
được chức
vô địch thế giới và cá nhân anh ta đoạt luôn cup Vua Sân Cỏ (Golden Ball) huy
hoàng, đồng
thời ông ta cũng chúc mừng Mbappé thuộc đội tuyển Pháp đă đoạt cup
Vua Phá Lưới (Golden Boot) lẫy lừng của giải này.
Riêng vài anh bạn của lớp Xuân Quang chúng tôi như HNQ 韓玉光 th́ trên phone đã khôi hài bảo rằng chắc anh ta
“sẽ bị giảm thọ vì sự
gay cấn và hồi hộp của trận đấu.” Anh VTT 王綏深 th́ đi xa hơn tí, bảo không nhớ nghe tin tức từ đâu nhưng rằng bên Việt Nam có mấy “trự” đă
bị sự lôi
cuốn của trận đấu để rồi thua độ đậm phải nhảy cầu. Khiếp! C̣n tôi th́ khúc
khích trong bụng mường
tượng một
cảnh ngộ khó tin: Có anh chàng Nam Mỹ, bố Ba Tây mẹ Á Căn Đ́nh, du học ở Bắc
Kinh đang chuẩn bị tŕnh luận án Tiến Sĩ liên quan đến Quốc Học Trung Quốc. Anh ta là một “fan cuồng", "fan cứng”
football. Cứ mỗi
giải World Cup đến
anh đều nhất nhất tin chắc như đinh đóng cột là một nước
Nam Mỹ sẽ
đoạt chức
vô địch và bê cup về lại Nam Mỹ. Khi nh́n h́nh ảnh chàng Messi bước
lên bục nhận cup vô địch trên TV, anh đứng phứt dậy nh́n sang 3 anh bạn đến từ Pháp, Đức và Ư cùng xem, hùng hồn, dơng dạc, dương dương
đắc ư phán
ghẹo một câu xanh dờn:
-
Zhū huán hé pǔ!
(珠還合浦 Châu Về Hợp Phố)
Hôm nay cũng một sáng lạnh đầu đông, tôi dậy khá trễ. Ngoài khung cửa sổ nắng nhạt và đẹp lạ thường. Bên tách trà nóng và bát oatmeal nấu
với sữa
hạnh nhân và mè đen
cộng thêm mấy lát chuối -- mà vài tuần trước trên group
text với mấy
anh bạn thân (như LTM 梁順茂,TH 陳興,PCT 潘正書,PCM 潘正明…) tôi đă gọi đùa là “bí quyết dưỡng sinh” -- tôi chẳng buồn mở TV làm gì vì
giải World Cup đã chấm dứt từ hôm
qua. Trong lúc ăn tôi thả hồn theo mây gió, suy nghĩ vu vơ, chợt sực nhớ đến
câu chuyện “Châu Về Hợp Phố”
mà một bạn
đồng sự
cũ, gọi tắt
là anh A – nay
cả anh và
tôi đều về hưu hơn nửa thập kỷ -- kể lại trong một bửa ăn trưa cho bọn chúng tôi cùng nghe.
Anh A có thói quen
thường khi
kể chuyện
hay dùng mẫu tự A, B, C... thay cho tên thật.
Câu chuyện đại thể nói về anh B và chị C,
hai người
đều là bạn
của anh. B
là một cựu
sĩ quan cùng khóa với A khi còn thụ huấn tại Hoa Kỳ, C là một cựu nữ sinh
ở Huế. Một
chiều cuối
thu se lạnh
nọ khi phố
xá vừa
mới lên đèn, trên đường lái
xe từ phi trường đến
thăm một người bạn
thân từ bé ở Michigan sau
một chuyến
bay dài từ
Nam California, v́ thắng
gấp để
tránh một
con vật bất
bất ngờ
chạy băng ngang qua đường,
anh bị một
chiếc xe phía sau đụng phải
bumper. B tuy thấy
mình không hề hấn gì, nhưng nghĩ bụng sao xui thế.
Song, B vần xuống
xe hỏi thăm người
lái phía sau ra sao
và để
hỏi giấy tờ bảo hiểm này
nọ hầu báo
lại với
hãng cho thuê xe. Để ngắn
gọn câu chuyện (bỏ qua cả những sự bất ngờ này đến bất ngờ nọ) người
lái xe phía sau là C, đến từ một thị trấn nhỏ miền quê cách đó khoảng 3 giờ xe, do lo dọ đường đi
thăm bạn mới sang định
cư nên sơ ý đụng
phải xe của B. Thú vị thay,
té ra C lại là người bạn gái cũ mà B chỉ vừa mới quen do bàn tay “khéo léo” của một người
anh họ của C cùng khóa với B
giới thiệu,
th́ họ lại bị thất lạc nhau trong những ngày tàn của cuộc chiến. Mặc dầu B đã bỏ ra nhiều công sức tìm kiếm từ khi còn ở Việt
Nam, đến lúc
lên đảo sau chuyến vượt biên, cho tới khi sang Mỹ nhưng
kết quả vẫn
không như
ý. May sao trời
xui đất khiến, nhờ cú đụng xe hôm đó,
chỉ một năm
sau, B và C lại thành vợ nên chồng, sinh con đẻ cái, hạnh phúc bên nhau.
Đến cuối câu chuyện, anh A hứng thú rơ nét:
-
Quả là duyên trời định! Kỳ diệu thay, chị ấy tên Châu, anh ấy lại tên Hợp, đúng ngay bon với “Châu Về Hợp Phố” nữa!
D, một anh bạn trẻ hơn tôi chừng vài tuổi nh́n A cất tiếng:
-
Ừ, trùng
hợp kỳ diệu thật, mà tôi đă
đọc thấy
“Châu về Hợp Phố” đôi ba lần
đâu đó, chỉ
hiểu na ná… anh có
thể giải thích giùm mấy chữ ấy nghĩa chính là ǵ vậy?
-
Chắc anh biết rồi, nói một cách đơn giản, “Châu Về Hợp Phố” ư nói những vật đă mất đi nay được lại, hay là
người đă ra đi nay quay trở
về.
Anh A vốn là một
cựu giáo sư trẻ từng dạy Văn ở
vài trường trung học ở Biên Ḥa và Gia Định
trước khi bị đông viên vào sĩ quan. Có lẽ do quen thân và mến tôi trong công việc, với một giọng Bắc của người
lớn lên từ miền
Nam và khuôn mặt đượm
nét đạo mạo, anh khiêm tốn, khéo léo nâng và cho điểm tôi một cách quá đáng,
tiếp:
-
Phrase này
là một thành ngữ xuất phát từ một điển cố bên Trung Hoa. Anh T là người Hoa, đă từng học chữ Hoa nhiều năm, có lẽ ảnh giải thích c̣n cặn kẽ hơn tôi nhiều. Ủa mà bây giờ
bọn ḿnh cũng nên về là phải,
Project đang gần deadline, không khéo lăo Green kiếm th́
hơi phiền. Hôm nào mình nhờ anh T giải thích
giùm cũng chưa muộn.
Tôi chưa kịp thanh minh thanh nga ǵ cả,
cả bọn đă loay hoay đứng dậy chuẩn bị về làm việc tiếp, chỉ ḿnh D c̣n ngớ ngẩn nhún vai. Thật t́nh lúc bấy giờ tôi cũng chỉ biết điển tích của thành ngữ này một cách sơ sài mà thôi.
Tôi đành nh́n A cười phán gỡ gạt:
-
Anh chơi tui, muốn
tui múa ŕu qua mắt thợ à!?
Đêm hôm đó về, tôi ṭ ṃ
tìm tòi, nghiên cứu thêm mới hiểu sâu
hơn trước:
Thành ngữ
“Châu Về Hợp Phố” chuyển dịch từ
thành ngữ “Châu Hoàn Hợp Phố” (珠還合浦) hoặc “Hợp Phố Châu Hoàn” (合浦珠還) của Trung Hoa với cách dùng
như “Quy Hoàn Nguyên Chủ” (歸還原主); ư chỉ vật mất đi nay về
chủ cũ, hay người đă ra đi nay quay trở
lại.
Thành ngữ này
có xuất xứ từ “Hậu Hán Thư” do Tạ Thừa
soạn với điển tích như sau:
Vào thời Đông Hán, dân chúng sinh sống ở quận Hợp Phố
1, Giao Châu 2, chuyên dựa vào việc sản xuất
ngọc trai (trân châu)
để đổi gạo sinh sống. Ở đây,
lúc trước các
quan lại tham nhũng, vô luật pháp, gần như lấy
ngọc trai mà người dân thu được làm của
riêng. Do sự thu hoạch bừa
băi nên ngọc trai bỏ đi nơi khác hết. Kết quả là quận
Hợp Phố không c̣n ngọc trai để sản xuất
nữa, người dân không thể duy tŕ kế sinh
nhai, v́ vậy trên đường đi đâu cũng
thấy người chết đói. Sau khi Mạnh
Thường về thay chức thái thú, chỉnh đốn
lại các đạo luật cũ bá láp, giáo
hóa nghiêm minh, và sửa đổi phong tục, chỉ một
năm sau, ngọc trai quay trở về và dân chúng lại
tiếp tục sản xuất ngọc trai, sinh kế
được hồi phục.
Thế là từ câu chuyện trên đã dựng
nên thành ngữ “Châu Về Hợp Phố.”
Này nhé, tôi đă viết tán loạn lung tung, bố cục
chẳng mạch lạc đâu vào đâu, nhiều chỗ
nhiều đoạn c̣n lạc đề… đúng
như đầu đề bài viết bắt đầu
bằng 2 chữ “Tản Mạn (散漫)…” mong bạn
đọc thông cảm nhé!
雪山松 Tuyết Sơn Tùng
二零二二年 十二月二 十二日於美國,加利福尼亞州,洛杉磯
|