VU LAN: MỘT BẢN NHẠC BỐN ĐỜI ĐỀU HÁT

*

*tức

* 韓國忠 Hàn Quốc Trung

 

 

 

 

*  Năm 1940 Paul Robertson ca bản “Nghĩa Dũng Quân Tiến Hành Khúc 義勇軍進行曲” tại Nữu Ước *

 

 

 

 

 

 

Chỉ c̣n hai ngày nữa là lễ Vu Lan lại đến…

 

Thuở sinh thời, mẹ tôi chẳng những ít khi hát, mẹ cũng ít khi dạy hát cho ai trong đám anh em chúng tôi. Có điều là tôi lại có dịp được mẹ dạy sơ sài vài ba bài hồi thời còn rất bé. Đến giờ tôi vẫn còn nhớ hai bài bằng tiếng Quan Thoại với vài kỷ niệm man mác khó quên.

 

Một bài có nhịp điệu nghe rất hùng tráng, rất cổ vũ, thúc dục... Bài này hồi đó tôi đã thuộc như vẹt hơn nửa bài, mặc dầu chẳng hiểu ư nghiă gì cả. Tuy thế, tôi chỉ thỉnh thoảng hát nghêu ngao qua loa, chứ ít khi nào dám hát khi có người lạ vì tôi cảm thấy “quê” làm sao. Bẵng đi vài năm, sau đó có lần mẹ nghe tôi nghêu ngao bài đó, bỗng dưng mẹ có vẻ hớt hãi kéo tôi vào trong, và bảo từ nay về sau không được hát bài này nữa. Tôi chẳng hiểu vì lư do gì cả. Tôi hỏi mẹ này nọ cốt để muốn biết lý do vì sao. Mẹ chỉ nói đơn giản:

 

Bài hát này mẹ được biết vào thời kỳ kháng chiến chống Nhật lúc mẹ còn khá trẻ. Bây giờ hát bài này th́ rất nguy hiểm 1.

 

Có lẽ do mẹ không biết và chưa bao giờ tham gia hay dính dấp đến chính trị -- cũng như mọi người trong gia đ́nh -- nên mẹ không giải thích gì thêm nữa và từ đó tôi cũng không còn nghêu ngao bài này nữa. Mãi đến sau này, vật đổi sao dời, thời thế thay đổi, tôi mới biết bài này là bản nhạc “Nghĩa Dũng Quân Tiến Hành Khúc 義勇軍進行曲” do Điền Hán 田漢  viết lời, Niếp Nhĩ 聶耳 phổ nhạc làm chủ đề cho phim ciné “Phong Vân Nhi Nữ 風雲兒女”. Sau nó được phổ biến tương đối rộng rãi trong giai đoạn kháng chiến chống Nhật thời Tưởng Giới Thạch  蔣介石, và lại được đại diện nước Trung Hoa Dân Quốc 中華民國  tŕnh diễn tại Liên Hiệp Quốc năm 1945 khi Liên Hiệp Quốc mới thành lập. Từ năm 1949, thời Mao Trạch Đông 毛澤東, bản nhạc đó lại được dùng làm Quốc Ca cho nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa 中華人民共和國  tận bây giờ.

 

Còn một bài hát thứ hai có nhịp điệu tôi rất thích. Bài này tôi được mẹ dạy chỉ có vỏn vẹn bốn câu ngắn ngủn. Vì thế tôi rất lấy làm lạ nên đã nhiều lần hỏi mẹ tại sao không dạy và hát đến hết, mẹ bảo mẹ chỉ biết chừng ấy thế thôi. Tôi cảm thấy rất “kỳ quặc” và rất tiếc, nhưng biết sao bây giờ. Mãi đến sau này sang tận xứ Mỹ, cho đến bây giờ đã sinh được ba con và có được ba cháu nội, tôi thỉnh thoảng bất chợt vẫn c̣n “ngân nga…” nhạc điệu bài ấy.

 

Một hôm ngẫu hứng, tôi buộc miệng nghêu ngao “” bỗng dưng bé út cất giọng hát hòa theo bằng tiếng Mỹ:

 

“Row, row, row your boat
Gently down the stream!
Merrily, merrily, merrily, merrily
Life is but a dream!”

 

Tôi giật mình ngạc nhiên nhưng thích thú; tôi cố tiếp tục hát lập lại để dọ xét xem sao:

 

“救,救,救中國

一起向前走。

努力啊,努力啊,努力啊,努力啊

救國要奮鬥!”

 

Bé út tiếp tục hòa theo:

 

“Row, row, row your boat
Gently down the stream!
Merrily, merrily, merrily, merrily
Life is but a dream!”

 

Tôi đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Sau khi hỏi bé út mới biết là bé đã vô t́nh nghe tôi hát bài này mấy lần, c̣n được cô giáo ở trường dạy cho bài hát này bằng tiếng Anh. Thế là tôi quyết định tìm hiểu thêm về bài hát đó mà mẹ tôi đã dạy tôi từ bé, và mẹ chẳng biết gì về “nguồn gốc, lai lịch” của nó kể cả đến khi qua đời mười mấy năm trước.

 

Té ra đây là một bài hát dân ca nguyên thủy dành cho thiếu nhi bằng Anh ngữ rất phổ cập ở Mỹ. Một sinh viên Cơ Đốc Giáo tên là Lưu Lương Mô 劉良模  đổi lời, đổi cả ư sang Hoa ngữ dùng để cổ vũ thanh niên và quần chúng trong thời kỳ “kháng Nhật cứu quốc” ở bên Trung Hoa v́ nó thuộc loại dễ hát, dễ nhớ... Ước gì mẹ tôi còn sống để tôi cho mẹ biết điều này và đặc biệt bài hát ấy cũng chỉ có vỏn vẹn bốn câu như mẹ đă biết và dạy tôi thế thôi.

 

Chẳng những thế, bây giờ thỉnh thoảng tôi hát lời Hoa hay chỉ hát “ù ù…” theo nhip điệu chơi với đứa cháu nội chỉ mới khoảng ba tuổi, cháu cũng nghêu ngao hát theo 2 . Có khi cháu bập bẹ lời Hoa, có khi bập bẹ lời Anh với giọng rất “ngọng nghịu” làm tôi cảm thấy thú vị vô cùng. Tôi càng cảm thấy thú vị hơn với ý nghĩ một bản nhạc mà cả bốn đời từ Mẹ - Con - Cháu – Chắt đều hát”, và hát từ châu Á đến cả châu Mỹ nữa kià!”

 

 


 

 

 

 

  Hàn Quốc Trung 韓國忠

Vu Lan 2023, California, U.S.A.

年盂蘭盆於美國,加利福尼亞州,洛杉磯

 

 

Chú Thích:

 

  1.  Thời Việt Nam Công Ḥa đang lúc chiến tranh bắt đầu leo thang mà hát quốc ca Trung Hoa lục địa, dù là đứa bé chẳng biết ḿnh đang hát ǵ, th́ chuyện “nguy hiểm” (rắc rối) cũng vần là chuyện dễ hiểu.
  2. Cháu hát lời Hoa là hát theo ông nội (người viết), c̣n hát lời Anh là hát theo video do mẹ cháu cho cháu xem. Chắc chắn là cháu không có biết sự phân biệt khác nhau ǵ cả.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

*  *  *

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

***  投稿 郵請寄 ***

Bài vở & h́nh ảnh xin gởi về Ban Phụ Trách KHAIMINH.ORG

 

VanNgheGiaiTri@KhaiMinh.org

 

 

 

 

 

啓明网站  |  Copyright © 2004 - Present  KHAIMINH.ORG  |  Website Disclaimer