新春開筆  KHAI BÚT ĐẦU XUÂN BÍNH THÂN

  

 

 

 

 

 

 

 

Thời xa xưa, ngày đầu năm, tức mồng Một Tết Âm lịch, gọi là Nguyên Đán, Nguyên Nhật...  Đến sau cách mạng Tân Hợi thành công, nền Cộng Hoà đầu tiên của châu Á với chính quyền Trung Hoa Dân Quốc được thành lập vào năm 1912 dưới sự lănh đạo cuả tổng thống lâm thời Tôn Dật Tiên, Dương lịch mới bắt đầu chính thức được sử dụng cho các công sở, học đường… Đồng thời còn chỉ định gọi ngày 1 tháng Giêng Dương lịch là “Năm Mới” (Tân Niên 新年) và ngày 1 tháng Giêng Âm lịch là “Tiết Xuân 春節 (Tết).

 

Vào thời ấy, mỗi lần đến ngày “Nguyên Nhật” đầu xuân, những văn nhân học giả sau khi nhấm nháp tí rượu xuân thường hay hạ bút đề thơ với những từ cú cát tường hoặc những ước nguyện cá nhân gọi là khai bút đầu xuân.

 

Một trong những bài thơ xuân cổ nổi tiếng với chủ đề “Nguyên Nhật” là bài thơ của Vương An Thạch (王安石) mà giáo sư Ngô Văn Lại đã dịch và diễn giải trong tác phẩm “春節詩歌 - Thơ Xuân Tuyển Dịch -- trong chùm thơ tuyển này thầy Ngô dịch 9 bài và tôi dịch 2 bài --  nhân dịp Xuân Mậu Tý ở thập niên trước:

 

 

 

( Nguyên Tác )

 

 

 

 

 ( Âm Hán Việt )

 

NGUYÊN NHẬT

 

Vương An Thạch

 

Bạo trúc thanh trung nhất tuế trừ,

Xuân phong tống noãn nhập đồ tô;

Thiên môn vạn hộ đồng đồng nhật,

Tổng bả tân đào hoán cựu phù.

 

 

 

( Dịch Thơ )

 

NGUYÊN ĐÁN

 

Tiếng pháo xua tan chuyện cả năm,

Đồ tô (1) thu ủ gió xuân nồng;

Nhà nhà rạng rỡ như bừng sáng,

Đào phù (2) cũng mới đổi thay xong.

 

 

Ngô Văn Lại 吳文赖  dịch và chú thích

Việt Nam, Xuân Mậu

 

 

Chú thích:

 

Vương An Thạch (1021 - 1086) là người lỗi lạc về văn học lẫn chính trị, làm tể tướng đời Tống Thần Tông, tiến hành cuộc đại cải cách gây đụng chạm quyền lợi nhiều đồng liêu nên bị chống đối mạnh mẽ đến mất chức. (Người cầm đầu phe chống đối là Tô Đông Pha (1036 - 1101) Tô bị Vương “cách ly” ra Hoàng Châu nhưng uy danh Tô quá mạnh nên Vương đành chịu thua cuộc.

 

(1)  Đồ tô: Tên riêng dành gọi thứ rượu uống vào dịp Tết.

(2)  Đào phù: Bùa bằng gỗ đào. Người ta dùng ván gỗ đào đóng lên hai bên cửa, vẽ lên đấy hai thần giữ cửa là Thần Đồ và Uất Lũy cùng bùa chú để hai vị ấy xua đuổi tà ma.  Sáng mồng một Tết, người ta bỏ ván cũ, thay ván mới. (Ở Việt Nam hai thần ấy thường chỉ thấy đặt tượng tại cổng Chùa và gọi là ông Thiện, ông Ác).

 

 

*

 

 

Tiến sĩ Hồ An Quốc 胡安國  cũng có một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt viết về ngày “Nguyên Nhật” đặc sắc với tâm trạng lẫn lộn khi ông đứng trước gương chợt giật ḿnh thấy diện mạo đă thay đổi theo năm tháng và cùng lúc ấy lại vui đón Tết về với những niềm hy vọng mới cho năm mới:

 

 

 

( Nguyên Tác )

 

 

 

 

( Âm Hán Việt )

 

NGUYÊN NHẬT

 

Hồ An Quốc

 

Cạnh trang phất mộc tiễn dư hàn,

Tụng toại tiêu hoa thượng thái tiên;

Lãm kính tự kinh phi tích mạo,

Cử bôi đồng hỷ đắc tân niên.

 

 

 

 ( Dịch Thơ )

 

NGUYÊN ĐÁN

 

Mới treo gỗ Phất (1) tiễn đông tàn,

Hạ bút mừng Xuân (2) thảo mấy hàng;

Dáng cũ nh́n gương nay đă đổi,

Nâng ly lại đón Tết vừa sang.

 

 

MÙNG MỘT TẾT

 

Mới xong gỗ Phất (1) tiễn đông,

Chúc Xuân (2) hạ bút mấy dòng cung nghinh;

Nh́n gương dáng đổi giật mình,

Nâng ly đón Tết tâm tình lại vui.

 

 

Hàn Quốc Trung 韓國忠  chuyển ngữ và chú thích

 

 

Chú thích:

 

Hồ An Quốc (1074-1138) người Phúc Kiến đời Nam Tống, tự Khang Hầu, hiệu Thanh Sơn.  Ông đỗ tiến sĩ năm 1097. Trước tác “Xuân Thu Truyện” nỗi tiếng của ông được xem là sách giáo khoa để  cho các sĩ phu hậu thế theo ngành khoa cử “phải đọc”.

 

(1)  Phất mộc 祓木: Tức đào phù, xem chú thích phía trên của thầy Ngô Văn Lại.

(2)  Tiêu hoa  椒花:  Tức bài từ “Tụng Tiêu Hoa  頌椒花”, điển tích này dùng để chỉ chung những từ ngữ chúc tụng ngày đầu Xuân.

 

 

 

Nhân dịp Xuân Bính Thân lại về với đất trời, như thông lệ hằng năm, tôi ghi vài dòng chữ khai bút bút đầu xuân với ý niệm cầu mong cho cá nhân, gia đình và toàn thể gia tộc một năm mới

 

吉祥如意

CÁT TƯỜNG NHƯ Ư

 

 

 

Sẵn tiện, tôi cũng xin chúc toàn thể các bạn cùng khóa Xuân Quang , các thầy cô, bạn bè Khải Minh năm xưa, và luôn cả các người Hoa đã hoặc đang sinh sống tại Nha Trang một năm mới Bính Thân

 

VUI & KHỎE

 

 

 

 韓國忠  Hàn Quốc Trung

美國,加利福尼亞州, 洛杉磯2016丙申春節

 

 

 

 

Xin mời đọc một số tác phẩm của Hàn Quốc Trung  韩国忠

 

 

 

 

 

 

  

 

 

***  投稿電郵請寄 ***

Bài vở & h́nh ảnh xin gởi về Ban Phụ Trách KHAIMINH.ORG

 

VanNgheGiaiTri@KhaiMinh.org

 

 

 

Copyright © 2004 - Present    KHAIMINH.ORG   |  Website Disclaimer