Truyện Kiều khi ở thời Minh th́ đó chỉ là tác phẩm
giải trí nhưng khi Nguyễn
Du đưa vào văn học nước nhà th́ nó được nâng lên tầm cao mới, trở nên một tác phẩm luận đề về xă hội loài người. Điều thuyết minh ở
luận đề là con người được Tài
th́ mất Mệnh, được Mệnh th́ mất
Tài. Chẳng một ai hưởng đủ cả Tài
lẫn Mệnh.
Ai cũng biết rằng
Socrates (470-399 trCN) là ông tổ triết học cổ Hy
Lạp được nhân loại thừa nhận th́
vợ ông là bà Xanthippe lại nổi tiếng là ác phụ
luôn luôn giở tṛ gây gỗ ngỗ nghịch không hề
tỏ ra kính trọng một đại triết gia
đương thời.
Ở phương
Đông, cũng có một người gặp cảnh
ngộ tương tự. Đấy là Khương Tử
Nha (cũng gọi là Khương Thái Công, Lă Vọng,
Khương Thượng) nổi danh là nhà chính trị
hành động, dựng nên nề nếp một triều
đại phong kiến nhà Chu lâu bền hơn tám
trăm năm. Thế nhưng những câu chuyện suy
diễn cũng có, bịa đặt cũng có, tường
thuật cũng có đều tập trung vào bà vợ
Kim Liên, nổi tiếng hiếp đáp chồng không
chút nương tay trong hơn mấy chục năm trời.
Có lẽ những
người khác thuộc hàng đại gia về
tư tưởng cũng không thoát khỏi hệ lụy
ấy. Số người biết quư trọng những
ông chồng thông tuệ thường chiếm tỷ lệ
không nhiều.
T́m hiểu nhiều
tiểu sử danh nhân, t́nh trạng trên có lẽ như
là quy luật “tạo vật đố toàn” (Tạo hóa
ghét sự hoàn toàn). Kẻ mù quáng thường không nhận
ra quy luật ấy nên mới có chuyện Tô Tần, Bá
Lư Hề, v.v...
Giáo
Sư Ngô Văn Lại 吳文赖老師
Việt Nam, 2016
|