Sở dĩ tôi không ghi đầy
đủ tên của đương sự là để
tránh cho cô ta việc “truy cứu trách nhiệm h́nh sự”
nếu thủ tục nọ vẫn c̣n thời hiệu
đến tận ngày nay.
Chuyện xảy ra vào năm 1975. Cuộc
“thống nhất đất nước” diễn ra khi
cô ta đă học hơn bảy tháng môn văn tôi dạy
lớp 12 ở trường Huyền Trân, và cô ta tiếp
tục hết chương tŕnh văn 12 do cô Nguyễn
Thị Đẹp phụ trách. Bấy giờ tôi
được tạm nghỉ việc, dân trong nghề
gọi đùa là giáo sư…mất dạy, bất
lương.
Trong quá khứ, tôi từng đă bị
bắt giam đến bốn lần về tội “làm
tay sai cho Việt cộng”, tuy không thành án nhưng cũng
kịp h́nh thành cho tôi một tâm lư tệ hại là không
cảm thấy an nhiên tự tại như mọi
người mà luôn lo ngay ngáy là bất cứ tên chỉ
điểm hạng bét nào cũng thừa sức đẩy
ḿnh vô tù nên cứ kiếm được đồng
nào là tiêu béng cho xong. Lính tráng th́ có châm ngôn “tiền lính
tính liền”, tôi cũng mô phỏng họ đề ra
phương châm “lương tháng nào “xào” tháng nấy”
nên khi miễn cưỡng làm kẻ “bất
lương” không kiếm được 30kg gạo
hàng tháng bấy giờ, cảnh sa sút của tôi hiện
ra rất cụ thể. V́ vậy, khá nhiều học
tṛ cũ biếu này biếu nọ cho tôi đủ sức
duy tŕ sự sống cầm cự với đời.
Cảm động nhất là có em rang hẳn cho tôi một
lon guigoz đầy muối mè đủ dùng cả
tháng. Lạ nhất có em múc đầy lon nhôm món cà ri là
món không ngờ có mặt vào giai đoạn ấy (tôi
nghi nhà cô ta đang có sự kiện ǵ vô cùng trọng
đại). Trong cảnh ngộ “bất lương”
mà được biết mùi t́nh nghĩa đến thế
th́ thật quá phận. Tôi không lạc đề như
trên để tỏ ḷng biết ơn sâu sắc học
tṛ cũ th́ thật chẳng ra làm sao. Đâu có dịp
nào để nhắc loại t́nh nghĩa đáng viết
chữ hoa ấy?
Chuyện của Nguyễn Thị
Th. có “mẫu số chung” với các kỷ niệm trên
nhưng nghiêng về tinh thần hơn. Th. đến
biếu tôi một bọc trái cây, vừa gọt cho tôi ăn vừa tṛ chuyện. Không khí thật
hạnh phúc. Cuối cùng cô ta lôi trong túi xách ra cuốn học
bạ.
-
Thầy phê giùm học bạ cho em.
Tôi sửng sốt:
-
Sao lại thầy? Phải cô Đẹp
phê chứ?
Th. đáp đầy vẻ tự
tin:
-
Em có xin phép cô Đẹp rồi. Cô
cho phép ạ!
Tôi không tin tí nào. Chẳng có cô giáo nào
có chồng đang đi cải tạo lại to gan xử
sự như thế. Hơn hai mươi năm sau,
chuyện tṛ với cô Đẹp qua điện thoại,
cô Đẹp thoái thác là không c̣n nhớ. Tôi chê ngay cô
Đẹp là không nhớ một chuyện như thế
rất đáng coi là trí nhớ của cô có sự cố,
một dạng bệnh tâm thần “kiện vong”, tức
thứ bệnh chẳng nhớ ǵ quá khứ. Lại phải
mất thêm hàng chục năm sau tôi mới dốc khả
năng suy luận để tin rằng Th. chả xin
phép xin tắc ǵ cô Đẹp (v́ thừa biết là vô
hiệu!) mà chỉ “thuỗn” đại nhờ mang
đi mang về hộ cô ấy thành thử cô ấy chẳng
có ǵ để nhớ.
Ở vào cảnh ngộ Th. chắc
tôi chả bao giờ dám mạo hiểm như thế
vào cái năm 1975 ấy. Là dân Tuy Ḥa (tôi đoán qua chất
giọng) mà theo học ở Nha Trang, tất không phải
ḍng dơi “ngụy quân” th́ cũng “ngụy quyền”, thành
phần giai cấp xuất thân lôm côm như thế, lo
sợ phờ người c̣n chưa xiết, phận
con gái con ghiếc, bộ xơi gan cóc tía hay sao mà dám giỡn
mặt quốc pháp đến thế? Chắc cô ta
không đủ sức h́nh dung rằng một chuyện
như thế ở vào một thời điểm
như thế, những nhân viên ṭa án đang thiếu
điểm thi đua, họ rất sẵn sàng đẩy
cô vào tầm ngắm của một vụ án điểm
để răn đe cho hàng triệu học sinh mới
tiếp quản đầu óc hăy c̣n ngu ngơ chưa
đủ ư thức kiêng dè phép nước.
Tôi phê vào học bạ. Cũng có nghĩa
là tôi đồng phạm với Th. về một việc
trái nguyên tắc mười mươi.
Nếu tôi không dám làm thế th́ bây giờ
chẳng lấy cái ǵ để kê đầu…êm ái cho tuổi
già hôm nay.
Giáo
Sư Ngô Văn Lại 吳文赖老师
Việt Nam,
Tháng 03, 2014
|