|
Một buổi sáng nọ vào năm
1965, tôi có bốn giờ liền ở hai lớp Đệ
Tứ I và Đệ Tứ II (lớp 9 ngày nay).
Tôi bắt đầu bài giảng
theo kiểu chưa hề có tiền lệ:
-
Hôm nay chúng ta học một tác giả
mới thuộc khuynh hướng mới: Phan Chu Trinh của
khuynh hướng thơ văn cách mạng. Nếu cách
đây chín năm, cô cháu ngoại nhà chí sĩ ấy cao
thêm cho một tất th́ chắc chắn rằng hôm nay
tôi đem hết khả năng và t́nh cảm để
giảng thơ của … ông ngoại vợ.
Hơn bảy chục cái miệng
phá lên cười hết công suất. Pḥng học này
đứng đầu về sĩ số và ồn ào
nên bị đẩy tận đầu dăy, cách pḥng Giám
hiệu đến bốn gian, nơi đây chỉ là
cơ sở phụ nên bộ phận quản lư chỉ
có mặt một thư kư và một Giám thị, c̣n bà Hiệu
trưởng th́ năm thủa mười th́ mới tạt
qua chốc lát, c̣n thường th́ bà ta bám trụ ở
cơ sở chính bên kia đường. V́ vậy chẳng
có nguy cơ nào đe dọa để học tṛ phải
e dè nên các cô cười… trên cả thoải mái, ầm ỹ
chẳng khác ǵ cơn băo.
Tôi nhúc nhích như đổi thế
ngồi, môi mấp máy vờ như nói điều ǵ
quan trọng, các cô mắc mưu chợt im bặt, lắng
nghe. Bấy giờ tôi mới lên tiếng:
-
Thôi, đủ rồi! Học!
Tôi vào cuộc, giảng bài thơ
Đập đá Côn Lôn một cách hoàn toàn b́nh thường.
Chuông reo hết giờ, tôi thu dọn giáo cụ thật
chậm răi rồi lững thững bước về
pḥng Giám hiệu.
Đúng như tôi dự đoán, Lớp
Tứ II ùa ra sân chơi là biến thành cơn lốc xoắn
lấy các cô Tứ I. Đang là lúc tranh thủ kéo nhau
đi ăn chè nên các cô Tứ I chỉ đáp qua loa các
câu hỏi, có cô c̣n tỏ vẻ bí mật:
-
Chặp nữa rồi biết! Hỏi
làm ǵ mất hay!
Chuông reo vào lớp. Thấy tôi bước
lững thững kiểu nhàn du vô sự, các cô Tứ II
đùn đẩy nhau lấp ló chỗ cửa lớp,
quay lại bảo nhỏ các bạn chen chúc phía sau:
-
Tới rồi! Tới rồi!
Các cô ù té chạy về cuối lớp,
rất có không khí Tiểu học như hồi tôi mới
vào nghề. Tôi kiểm tra bài cũ xong, lại nói mấy
lời mào đầu cho bài mới. Đây là một
trong hai lớp hiếu động nhất của lứa
tuổi hiếu động thuộc khối Đệ
Tứ. Các cô ngước mắt bồn chồn nh́n tôi
như muốn giục: “Mau… lên thầy!”
Tôi móc túi lấy ra chiếc khăn
tay đặt lên bàn, bắt đầu việc giới
thiệu tác giả:
Trong lịch sử bôn ba chống
Pháp, đă có nhiều nhà cách mạng lênh đênh hải
ngoại nhưng Phan Chu Trinh là người duy nhất
mang con trai theo với ư đồ vừa giúp con tiếp
cận văn hóa châu Âu vừa để bồi dưỡng
tinh thần yêu nước cho con ḿnh. Hai bố con cụ
cố chịu đựng cuộc sống thiếu thốn
chật vật chốn đất khách quê người,
sẵn sàng khước từ các khoản trợ cấp
của hội Nhân quyền. Những đêm đông
khuya khoắt rét mướt hai bố con cụ nhập
bọn cùng những kẻ vô gia cư, run rẩy moi những
lá su úng thối trong đống rác các chợ, bí mật
mang về pḥng trọ, mót những cọng lá có thể
tận dụng rồi đun lên làm xúp để chống
cái đói cái rét
khắc nghiệt ở Paris. Phan Châu Dật
mắc bệnh lao, chết trong t́nh cảnh ấy…
Tôi vớ khăn, chặm chặm
khóe mắt ḿnh.
Những chi tiết ấy có thật,
tôi đă đọc ở đâu đó không nhớ. Tôi
cũng xúc động thật về những điều
ḿnh kể, nhưng nước mắt có chảy thật
hay không th́ tôi không nhớ chắc.
Chuông reo hết giờ.
Cả hai lớp lại xoắn vào
nhau. Tôi bước nhanh để đỡ bị bà
chủ quán cơm thường bắt phải đợi
khi đến quán muộn.
Xa xa phía sau lưng vẳng tiếng
lao xao:
-
Sao tụi mày không cười?
-
Cười ǵ mà cười? Đứa
nào cũng khóc hết trọi, ướt hết cả
mù soa!
Giáo
Sư Ngô Văn Lại 吳文赖老师 <photo>
Việt Nam, 10/2008
|
