|
歲暮怀鄉 原作
Nguyên
tác: Tuế Mộ Hoài
Hương
儋州黎元笑佛先師親筆遺作
歲暮怀鄉
1990年1月
危帆東止渡,
寄跡水雲邊;
四十年孤影,
八千里暮煙;
離愁聞臘鼓,
歸夢繞桑田;
對岸茫茫處,
津亭望眼穿.
Phiên âm:
Đạm Châu Lê Nguyên Tiếu Phật
tiên sư thân bút di tác:
TUẾ
MỘ HOÀI HƯƠNG
Nguy phàm
Đông chỉ độ,
Kư tích thuỷ
vân biên.
Tứ thập
niên cô ảnh,
Bát thiên lư mộ
yên.
Ly sầu
văn lạp cổ,
Qui mộng
nhiễu tang điền.
Đối ngạn mang mang xứ,
Tân đ́nh vọng nhăn xuyên.
Tháng 1, 1990
Dịch
thơ:
Di phẩm do
cố giáo sư Phật Cười Lê Nguyên – người
Đạm Châu – đích thân viết:
NGÀY CUỐI NĂM NHỚ
QUÊ
Cuốn buồm gác mái bến Đông,
Làng mây chốn nước gởi tông tích ḿnh.
Bốn mươi năm, lẻ bóng h́nh,
Tám ngh́n dặm cách, đậm in khói chiều.
Ḷng quê rộn trống tất niên,
Vấn vương hồn mộng về miền
ruộng dâu.
Bờ xa mờ mịt đâu đâu,
Ngôi đ́nh trên bến chong sâu mắt nh́n.
Diễn giải:
“Ngày cuối
năm nhớ quê” là nỗi niềm tha thiết nhất,
cồn cào nhất ở mỗi tâm hồn người
châu Á. Ḷng nhớ quê gợn
lên từ cuộc xa quê năm 1950. Từ đó Phật Cười
không c̣n quê hương nưă, gởi thân ḿnh theo mây bay
nước chảy vô định. Bốn mươi năm thui
thủi một ḿnh, xa quê hương tám ngh́n dặm,
nơi ấy chỉ c̣n dấu vết mơ hồ
trong sương khói thời gian.
Từ vần
“chiều”, nhảy sang vần
“niên” đọc lên nghe lạc
điệu nhưng thật ra đó là cái lạc điệu
giàu chất lượng nghệ thuật: toàn bộ nỗi nhớ quê
đọng lại ở câu này, ḷng nhớ quê rộn
lên theo “lạp cổ” (tiếng trống cúng tất
niên). Trường hợp
này, Nguyễn Khuyến đă từng dùng cho bài Thu Vịnh:
Trời thu
xanh ngắt mấy tầng cao,
Cành trúc lơ
phơ gió hắt hiu.
Tuy đă có trời
cao, nước biếc khói phủ, bóng trăng, tiếng
nhạn trên không… thế
nhưng gió hắt hiu mới đậm màu thu hơn cả
(trống tất niên ở đâu cũng vậy,
không lạc điệu th́ không lưu ư mạnh mẽ
cho người đọc được!) Tiếng trống làm Phật
Cười thấy hiện ra miền Đạm Châu rất
nhiều ruộng dâu cuả quê ḿnh. Nh́n về phiá ấy toàn thấy
mờ mịt, không nhận ra bờ bến. Giương mắt nh́n xuyên
qua cái mờ mịt ấy để cố nh́n ngôi
đ́nh bên bến là nơi ông chia tay người
thân lần cuối.
Để
đồng cảm với Phật Cười, ta cần
tham khảo những ruộng dâu tô đậm màu chia ly
cuả hai vợ chồng người lính thời
xưa trong thi phẩm Chinh Phụ Ngâm Khúc cuả Đặng
Trần Côn đời Lê:
相顾不相见,
青青陌上桑;
陌上桑陌上桑,
妾意君心谁短长?
( Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy,
Thấy
xanh xanh những mấy ngàn dâu.
Ngàn
dâu xanh ngắt một màu,
Ḷng
chàng ư thiếp ai sầu hơn ai? )
Phật Cười xa quê, mang theo
h́nh ảnh những ruộng dâu ấy trong ḷng để
rồi đau đáu thả tâm hồn ḿnh về đấy! Thế hệ cuả ông mới
có những quê hương thực thụ như vậy
để nhớ vọng về. Thật là cả một trời
ngậm ngùi bám theo dai dẳng!
Ôi! Tâm sự Phật
Cười tội nghiệp biết bao!
Ngô Văn Lại 吳文赖 phiên âm, dịch, và diễn
giải
Việt Nam,
Đầu Xuân Mậu Tí 2008
|
