移寓戲作 * 怡春聞予為范氏之遊

Nguyên tác:

移 寓 戲 作

雙 鬓 飄 飄 一 寓 公

自 歌 自 笑 鳳 城 東

才 居 高 閣 疑 初 束

心 對 交 衢 欲 四 通

彩 筆 傳 來 猶 有 夢

黑 裘 敝 盡 可 無 功

何 人 謾 擬 玄 虚 宅

老 杜 登 樓 興 未 窮

Phiên âm:

DI NGỤ HÍ TÁC

Song mấn phiêu phiêu nhất ngụ công

Tự ca tự tiếu Phụng thành đông

Tài cư cao các nghi sơ thúc

Tâm đối giao cù dục tứ thông

Thể bút truyền lai do hữu mộng

Hắc cầu tệ tận khả vô công

Hà nhân mạn nghĩ huyền hư trạch

Lão Đỗ đăng lâu hứng vị cùng

*

Dịch nghĩa:

VIẾT ĐÙA KHI DỜI CHỖ NGỤ (1)

Một cụ ở ngụ hai mái tóc phơ phơ,

Tự hát tự cười phía đông thành Phụng. (2)

Tài ở nơi gác cao (3) nghi bắt đầu ràng buộc,

Tâm so với đường nhiều ngả muốn thông suốt bốn phía. (4)

Bút màu (5) truyền lại còn có mộng,

Áo cừu màu đen (6) rách hết khá không công.

Người nào nói ẩu (đấy) là nhà rỗng tuếch, (7)

Lão Đỗ (8) lên lầu hứng thú chưa hết.

*

Dịch thơ:

Bạc đầu vẫn chỉ ngụ cư,

Thành đông khi hát khi cười là ông.

Tài cao níu buộc mới xong,

Lòng nên mở lối lưu thông mọi bề.

Viết hay nhờ mộng báo về,

Tả tơi áo khoác chưa hề nên công.

Ai cho là thứ nhà suông,

Hứng lên Lão Đỗ ngâm luôn cả ngày.

Thái Trọng Lai 太重来 dịch

Nhà Nghiên Cứu – Đà Nẵng, Việt Nam, 2008

Chú thích:

(1) Dời chỗ ngụ: Sau vụ án chữa bài thi, Cao Bá Quát không ngụ ở phủ đệ cũ của Tùng Thiện vương, ở tả ngạn sông Hương mà dời vào ngôi nhà tự làm ở góc trong cửa thành Đông Ba phía đông Tử cấm thành.

(2) Thành Phụng: Tên tắt gọi Tử cấm thành.

(3) Gác cao: Ngụ ý khoe sang cho vị trí cất nhà của Cao Bá Quát nơi bờ đất cao xấp xỉ mặt thành.

(4) Cả câu ngụ ý người quân tử phải sống trong sáng sao cho “ngồi phòng kín như ở đường nhiều ngả”, (tọa mật thất như thông cù…)

(5) Bút màu: Nguyên tác “thể bút” ám chỉ thơ văn chứa nhiều vẻ đẹp.

(6) Áo cừu màu đen: Nguyên tác “hắc cầu”. Cầu là áo da còn nguyên lông, hắc là màu quân phục thời xưa. Hắc cầu là quân phục loại sang dành cho lính hầu vua (thị vệ).

(7) Nhà rỗng tuếch: Nguyên tác “Huyền hư trạch”, xin tạm hiểu như cụm từ “cái gọi là nhà”

(8) Lão Đỗ: Tức Đỗ Phủ (712-770) gọi phân biệt với Tiểu Đỗ tức Đỗ Mục (803-852) cũng là thi nhân nổi tiếng (Cả câu này ngụ ý là nhà cửa xoàng xỉnh cho mấy, nhưng có thi nhân trú ngụ nó cũng trở nên giá trị).

Nguyên tác:

怡 春 聞 予 為 范 氏 之 遊

寄 贈 三 絕 次 韻 酬 之

壯 年 合 作 閑 遊 未

清 世 堪 須 爛 醉 否

烟 靄 留 人 春 欲 暮

月 明 身 在 范 家 樓

看 花 看 柳 復 看 梅

總 不 分 明 也 却 佳

時 與 溪 山 含 變 態

微 茫 滾 作 畫 圖 來

過 風 步 履 生 衣 冷

倒 月 開 樽 照 影 孤

此 夜 此 情 真 昨 夢

不 知 君 在 夢 中 遊

Phiên âm:

DI XUÂN VĂN DƯ VI PHẠM THỊ CHI DU

KÝ TẶNG TAM TUYỆT THỨ VẬN THÙ CHI

Tráng niên hợp tác nhàn du vị

Thanh thế kham tu lạn túy phầu

Yên ái lưu nhân xuân dục mộ

Nguyệt minh thân tại Phạm gia lâu

Khan hoa khan liễu phục khan mai

Tổng bất phân minh dã khước giai

Thời dữ khê sơn hàm biến thái

Vi mang cổn tác họa đồ lai

Quá phong bộ lý sinh y lãnh

Đảo nguyệt khai tôn chiếu ảnh cô

Thử dạ thử tình chân tạc mộng

Bất tri quân tại mộng trung du

*

Dịch nghĩa:

DI XUÂN NGHE TA ĐẾN CHƠI NHÀ HỌ PHẠM

GỞI TẶNG BA BÀI TUYỆT CÚ, TA HỌA VẦN ĐÁP LẠI.

Thủa trẻ chưa làm chung cuộc nhàn du,

Đời thanh bình có thể say khướt hay không?

Mây râm mát giữ người, xuân muốn chiều tối,

Trăng sáng thân ở lầu nhà Phạm.

Xem hoa, xem liễu, lại xem mai,

Tất cả không rõ là thứ nào đẹp.

Cùng với núi khe từng lúc mà biến vẻ,

Mơ hồ linh động thành tranh vẽ.

Đi bộ trong gió làm áo sinh lạnh,

Bày cuộc rượu sấp ánh trăng rọi bóng lẻ loi.

Đêm này tình này thật như mộng đêm qua,

Không biết rằng ông còn đi chơi trong mộng …

*

Dịch thơ:

Thủa trẻ chưa chung cuộc dạo chơi,

Thời bình say khướt nữa hay thôi?

Chiều xuân sương dịu dìu chân khách,

Trăng sáng thân lên gác Phạm rồi.

Xem hoa, xem liễu lại xem mai,

Xem tất, nào phân biệt dở hay:

Mỗi lúc suối khe phô mỗi vẻ,

Mơ hồ lũ lượt bức tranh bày.

Áo khoác dạo nhanh gió rét thêm,

Rượu bày, bóng lẻ dưới trăng đêm.

Bâng khuâng như mới rời cơn mộng,

Ông vẫn mơ màng cứ dạo xem.

Thái Trọng Lai 太重来 dịch

Nhà Nghiên Cứu – Đà Nẵng, Việt Nam, 2008

*** 投稿電郵請寄 ***

Bài vở & hình ảnh xin gởi về Ban Phụ Trách KHAIMINH.ORG

VanNgheGiaiTri@KhaiMinh.org

啓明网站 |  Copyright © 2009  KHAIMINH.ORG | Website Disclaimer